مروری بر بهترین انیمیشن‌های سینمایی و کارتون‌های دهه ۱۹۵۰ نیازمند درک شرایط آن دوران است. با اینکه تأثیرات جنگ جهانی دوم تا حدی کاهش یافته بود و تولید و تماشای فیلم‌ها به ثبات رسیده بود، فیلم‌های بلند انیمیشنی در دهه ۱۹۵۰ بار دیگر به پرده سینما بازگشتند. این دهه را می‌توان نقطه آغاز گسترش روزافزون تولید انیمیشن در سطح بین‌المللی در دهه‌های بعد دانست.
تلفیق فانتزی و انیمیشن در این دوره با قدرت انجام شد و استودیوی انیمیشن‌سازی دیزنی در لس‌آنجلس نقش برجسته‌ای در این زمینه ایفا کرد. موفقیت این استودیو اصول دوازده‌گانه انیمیشن دیزنی را تثبیت کرد، اصولی که امروزه همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند. در میان انیمیشن‌های ساخته‌شده توسط دیزنی در دهه ۱۹۵۰، «شان مَگر» کارگردان انیمیشن اشاره می‌کند که:
«فیلم‌های دیزنی در دهه ۵۰، پایه‌ای محکم برای تمام انیمیشن‌های بعدی ایجاد کردند.»
در آن زمان، انیمیشن سل (که گاهی به عنوان انیمیشن کلاسیک شناخته می‌شود و امروزه در نرم‌افزارهایی مانند Procreate Dreams و Blender دوباره محبوب شده است) روش اصلی تولید انیمیشن آمریکایی بود. در سطح بین‌المللی، تولید انیمیشن بسیار گسترده بود و آثار ماندگاری در بریتانیا و اتحاد جماهیر شوروی ساخته شد.
بهترین انیمیشن‌های دهه ۱۹۵۰
۱. آلیس در سرزمین عجایب (۱۹۵۱) – Walt Disney Animation Studio
از نظر «میگل اورتگا» (کارگردان انیمیشن، مدرس ورکشاپ Gnomon و سازنده فیلم کوتاه The Voice in the Hollow در آنریل انجین ۵)، این فیلم از لحاظ انیمیشنی شاهکاری بی‌نقص است که موفق شده شخصیت هنرمندانش را به تصویر بکشد.
او درباره این اثر می‌گوید:
«آلیس در سرزمین عجایب، سفری باشکوه به درون جنونی شگفت‌انگیز است. اما چیزی که بیش از همه مرا مجذوب می‌کند، نحوه تجسم روحیه [انیماتور] وارد کیمبال در فیلم است. به‌ویژه صحنه مهمانی چای؛ این صحنه، انرژی خالص کیمبال را به تصویر می‌کشد. حرکات کلاه‌دوز دیوانه، حالات فوق‌العاده او، نادیده گرفتن تمام قوانین فیزیکی؛ این همان روح هنری وارد است که در انیمیشن حفظ شده است.»
«شان مَگر»، استاد دانشگاه بیرمنگام و کارگردان انیمیشن، درباره این فیلم می‌افزاید:
«مهارت و استادی میلت کال در انیمیشن آلیس در سرزمین عجایب، برخی از بهترین سکانس‌های انیمیشن تاریخ را خلق کرده است.»
۲. بانو و ولگرد (۱۹۵۵) – Walt Disney Animation Studio
«شان مَگر» که بیش از سی سال سابقه در زمینه انیمیشن دارد و اکنون مدیر دوره‌های کارشناسی انیمیشن دیجیتال و کارشناسی ارشد FFD در دانشگاه بیرمنگام سیتی است، بانو و ولگرد را یکی از آثار برجسته دیزنی در دهه ۱۹۵۰ می‌داند.
او می‌گوید:
«به نظر من، بانو و ولگرد بزرگ‌ترین فیلم انیمیشن تمام دوران است. این فیلم صنعت انیمیشن را وارد دوران طلایی کیفیت کرد و سطحی از باورپذیری و صداقت را در هر صحنه ایجاد نمود. صحنه معروف ‘اسپاگتی’ اثر فرانک توماس، همیشه مرا به وجد می‌آورد و اشک در چشمانم می‌نشاند.»
۳. مزرعه حیوانات (۱۹۵۴) – Halas & Batchelor
«درو روپر»، بنیان‌گذار استودیو Yamination، این فیلم را یکی از آثار برجسته سینمای بریتانیا می‌داند:
«مزرعه حیوانات فیلمی فوق‌العاده از سینمای بریتانیاست. موضوع تأثیرگذار و لحن جدی آن، تا آخر عمر در ذهن بیننده باقی می‌ماند. این یکی از اولین فیلم‌هایی بود که در کودکی دیدم و فکر نمی‌کنم هرگز آن را فراموش کنم.»
برخلاف دیزنی، استودیوی Halas & Batchelor در مزرعه حیوانات از طراحی ساده‌تر استفاده کرد و پس‌زمینه‌های کم‌جزئیات و شخصیت‌هایی با طراحی مینیمال را به کار برد تا توجه مخاطب را به پیام تمثیلی کتاب جورج اورول معطوف کند.
روپر ادامه می‌دهد:
«نبوغ این اثر در سبک بصری و تکنیک آن نهفته است؛ انیمیشنی دوبعدی، پر از احساسات، با طراحی‌های زیبا و اجراهای بی‌نظیر. این فیلم یک شاهکار کلاسیک بریتانیایی است.»
۴. زیبای خفته (۱۹۵۹) – Walt Disney Animation Studio
این فیلم نه‌تنها به دلیل شخصیت «ملفیسنت» ماندگار شده، بلکه سه پری مهربان داستان نیز همچنان در ذهن‌ها باقی مانده‌اند.
«شان مَگر» می‌گوید:
«نمایش شخصیت سه پری مهربان توسط اولی جانستون، نمونه‌ای فوق‌العاده از اجرای کاراکترهای احساسی و گرم در انیمیشن است.»
«میگل اورتگا» نیز درباره این اثر می‌گوید:
**«وقتی برای اولین بار *زیبای خفته* را در نسخه ۷۰ میلی‌متری دیدم، حیرت‌زده شدم. طراحی‌های *ایویند ارل* هر فریم را به یک اثر هنری قرون وسطایی تبدیل کرده است. صحنه‌های جنگل را بارها متوقف می‌کنم و به تعامل سایه‌ها و خارها خیره می‌شوم.»**
او درباره شخصیت منفی داستان می‌افزاید:
«ملفیسنت… برخلاف سایر شرورهای دیزنی که به دنبال قدرت یا انتقام هستند، چیزی عمیق‌تر و بدوی‌تر را نمایندگی می‌کند. حضور او در کاخ‌های بزرگ، ترس و وحشت واقعی را به همراه دارد.»
۵. ملکه برفی (۱۹۵۷) – Soyuzmultfilm
«کریستوفر هالیدی»، مورخ انیمیشن، این فیلم را یکی از بهترین اقتباس‌های سینمایی از افسانه معروف هانس کریستین اندرسن می‌داند.
او می‌گوید:
«میان تمام اقتباس‌های ملکه برفی، نسخه لیو آتامانوف بیشترین وفاداری را به حال و هوای اصلی داستان دارد.»
این فیلم، انیمیشن سل را وارد قلمروی جدیدی کرد و در عین حال که مانند آثار دیزنی در جستجوی واقع‌گرایی بود، از طراحی نرم و داستان‌محور کتاب‌های تصویری سنتی استفاده کرد.
هالیدی اضافه می‌کند:
«ملکه برفی دارای پس‌زمینه‌هایی زیبا، تغییرات چشمگیر در پالت رنگی، و تأکید بر آناتومی واقعی در حرکت شخصیت‌هاست. این فیلم اثری ماندگار در تاریخ انیمیشن شوروی است.»