هوش مصنوعی و تقلید از سبک‌های هنری؛ فرصتی جدید یا تهدیدی برای خلاقیت

این هفته، OpenAI، شرکت سازنده ChatGPT، به‌طور غیرمنتظره جدیدترین نسخه از فناوری تولید تصویر خود را که در مدل GPT-40 ادغام شده است، منتشر کرد. این مدل به‌صورت چندوجهی (Multimodal) توسعه یافته و قادر است خروجی‌هایی دقیق، واقعی و فتورئالیستی تولید کند.

پس از انتشار این نسخه، علاقه‌مندان به هوش مصنوعی مولد (GenAI) به‌سرعت دریافتند که می‌توانند تصاویری در سبک استودیو جیبلی خلق کنند. در پی این کشف، شبکه‌های اجتماعی مملو از تصاویر گیبلی‌سازی‌شده از چهره‌های کاربران، صحنه‌های معروف فیلم، میم‌های اینترنتی و حتی محتوای بحث‌برانگیزتری مانند بازسازی حملات ۱۱ سپتامبر، دستگیری صدام حسین و ترور جان اف. کندی شد.

این روند احتمالاً با واکنش منفی هیاو میازاکی، یکی از بنیان‌گذاران استودیو جیبلی، مواجه خواهد شد. میازاکی، که ساخت آثار برجسته‌ای همچون پسر و مرغ ماهی‌خوار، شهر اشباح و همسایه من توتورو را در کارنامه خود دارد، پیش‌تر در یک مستند سال ۲۰۱۶، در واکنش به نمایش آزمایشی از یک انیمیشن تولیدشده توسط هوش مصنوعی، صراحتاً اعلام کرده بود:

«من عمیقاً منزجر شده‌ام. اگر واقعاً می‌خواهید چیزهای ترسناک بسازید، بفرمایید، اما من هرگز چنین فناوری‌ای را در کارهایم به کار نخواهم گرفت… احساس می‌کنم که این، توهینی به خود زندگی است.»

وب‌سایت 404 Media، که به بررسی انتقادی فناوری‌های نوین می‌پردازد، در گزارشی اشاره می‌کند که هرچند تقلید از سبک‌های هنری شناخته‌شده‌ای مانند جیبلی یا سیمپسون‌ها توسط هوش مصنوعی، موضوع جدیدی نیست، اما موج گسترده‌ی اخیر نشان می‌دهد OpenAI—شرکتی که آغازگر انقلاب هوش مصنوعی مولد بوده و هم‌اکنون با شکایات متعدد هنرمندان و ناشران به دلیل نقض قوانین کپی‌رایت مواجه است—تا چه میزان در بهره‌گیری از آثار هنرمندان و عبور از چارچوب‌های اخلاقی برای توسعه ابزارهای خود پیش رفته است.

در واکنش به این انتقادات، یکی از سخنگویان OpenAI به 404 Media اعلام کرد:

«هدف ما فراهم کردن بیشترین آزادی خلاقانه برای کاربران است. ما همچنان از تولید تصاویر در سبک هنرمندان زنده جلوگیری می‌کنیم، اما اجازه‌ی استفاده از سبک‌های استودیوهای مطرح را می‌دهیم—که تاکنون منجر به خلق آثار هواداری بدیع و الهام‌بخشی شده است. ما همواره از بازخوردهای دنیای واقعی درس می‌گیریم و سیاست‌های خود را در این زمینه اصلاح خواهیم کرد.»

در همین حال، سم آلتمن، بنیان‌گذار OpenAI، با تغییر تصویر پروفایل خود در شبکه اجتماعی X به یک پرتره‌ی ساخته‌شده با این فناوری، به‌نوعی این موج را تأیید و تقویت کرده است.