آیا نگران آینده‌ی شغل خود در طراحی گرافیک هستید؟ اگر نه، شاید بهتر باشد باشید. تازه‌ترین گزارش «آینده‌ی مشاغل» (Future of Jobs Report) از مجمع جهانی اقتصاد (World Economic Forum) خبرهای چندان امیدوارکننده‌ای برای طراحان گرافیک ندارد.
در این گزارش که با نظرسنجی از بیش از هزار کارفرما در ۵۵ کشور و در مجموع بیش از ۱۴ میلیون نیروی کار انجام شده، طراحی گرافیک به‌عنوان یازدهمین شغل در حال افول طی پنج سال آینده معرفی شده است. این نتیجه در حالی منتشر می‌شود که در گزارش قبلی، طراحی گرافیک به‌عنوان حرفه‌ای «در حال رشد متوسط» شناخته می‌شد. و مقصر اصلی؟ هوش مصنوعی.
این فناوری حالا توانایی انجام کارهای دانشی و خلاقانه‌ای را پیدا کرده که تا همین چند سال پیش تنها در حوزه‌ی مهارت انسان قرار داشت.
بیشتربخوانید: هوش مصنوعی و آینده مشاغل؛ چه شغل‌هایی در ۵ سال آینده از بین می‌روند؟
هشدار از درون صنعت
علاوه بر گزارش WEF، مدیرعامل OpenAI، سم آلتمن، در پستی در ایکس (توییتر سابق) نوشته است:
«به‌زودی ابزارهای هوش مصنوعی کارهایی را انجام خواهند داد که امروز فقط انسان‌های بسیار بااستعداد قادر به انجام آن هستند؛ احتمالاً این تحول از حوزه‌های خلاقانه شروع می‌شود و بعد به کارهای فکری و در نهایت فیزیکی می‌رسد. این روند برای جامعه خوب است، اما برای مشاغل فردی نه‌چندان.»
او در ادامه افزوده است:
«وقتی هر کسی بتواند اثر هنری چشمگیری خلق کند، از نظر جمعی دستاورد بزرگی برای بشریت خواهد بود، اما برای بسیاری از هنرمندان به معنای کاهش فرصت‌هاست… در آینده، افراد معمولی هم قادر خواهند بود تقریباً هر کاری را که بخواهند، خودشان انجام دهند.»
به‌بیان دیگر، هم رهبران صنعت و هم خود فعالان حوزه‌ی هوش مصنوعی متفق‌القول‌اند: هوش مصنوعی به سراغ مشاغل خلاق آمده است و هیچ‌کس کاملاً در امان نیست.
اما همه‌چیز هم ناامیدکننده نیست
با این حال، گزارش WEF نشان می‌دهد که در حالی‌که نقش‌های سنتی طراحی گرافیک رو به کاهش‌اند، دیگر شاخه‌های طراحی رشد چشمگیری خواهند داشت. به‌ویژه طراحی رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX) که به‌عنوان هشتمین حوزه‌ی شغلی در حال رشد معرفی شده است.
این یعنی تغییر در نوع تقاضا، نه سقوط کامل طراحی. به یاد داشته باشیم که طراحی گرافیک صرفاً مهارت کار با نرم‌افزار نیست، بلکه شیوه‌ی تفکر خلاق برای حل مسائل واقعی است. و هنوز هم، طبق گزارش، انسان‌ها در این زمینه برتری دارند.
بیشتر بخوانید: هوش مصنوعی و آینده مشاغل خلاق؛ دیدگاه مدیر ارشد OpenAI چیست
کارفرمایان در این پژوهش توانایی هوش مصنوعی در «تفکر خلاق» را بسیار پایین ارزیابی کرده‌اند و همین مهارت را در فهرست چهار مهارت کلیدیِ در حال رشد تا سال ۲۰۳۰ قرار داده‌اند. بنابراین گرچه بخش‌هایی از فرآیند فنی طراحی ممکن است خودکار شود، خلاقیت انسانی همچنان جایگزین‌ناپذیر است.
هشدار درباره تغییرات بزرگ‌تر
این تغییرات محدود به طراحی نیستند. گزارش مجمع جهانی اقتصاد پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۳۰، وظایف شغلی بین انسان، فناوری و همکاری انسان–ماشین به‌طور مساوی تقسیم خواهد شد؛ در حالی‌که اکنون بیشتر کارها صرفاً توسط انسان انجام می‌شود.
همچنین ۴۷٪ از کارفرمایان قصد دارند کارکنان مشاغل متاثر از هوش مصنوعی را به موقعیت‌های دیگر منتقل کنند، اما ۴۱٪ نیز انتظار کاهش نیروی انسانی دارند.
به این ترتیب، تقریباً همه‌ی شاغلان ناگزیر خواهند بود مهارت‌های خود را به‌روزرسانی و متنوع کنند.
راه نجات چیست؟
بر اساس یافته‌های گزارش، طراحان گرافیک می‌توانند با راهبردهای زیر خود را برای آینده آماده کنند:
- توسعه مهارت در طراحی رابط و تجربه کاربری (UI/UX)
- تمرکز بر تفکر خلاق که هنوز از دسترس هوش مصنوعی دور است
- یادگیری استفاده و همکاری با ابزارهای هوش مصنوعی به‌جای رقابت با آن‌ها
- تخصص در حوزه‌هایی که بینش انسانی و خلاقیت در آن ضروری است
- جست‌وجوی فرصت‌ها در زمینه‌های نوظهور مانند طراحی پایدار و فناوری‌های سبز
در نهایت، آینده‌ی طراحی گرافیک بیش از آنکه نابودی باشد، دگرگونی است. با وجود کاهش برخی نقش‌های سنتی، فرصت‌های تازه‌ای در تقاطع طراحی، فناوری و پایداری شکل می‌گیرند.
موفقیت در این چشم‌انداز نو، وابسته به توانایی طراحان در یادگیری، سازگاری و استفاده‌ی هوشمندانه از فناوری است؛ بی‌آنکه اصول بنیادین طراحی و خلاقیت انسانی را از یاد ببرند.