گزارش اختصاصی از رویداد ملی طراحی تایپ فارسی

مراسم افتتاحیه اولین رویداد هفتۀ تایپ فارسی در دو بخش نشست‌ها و نمایشگاه روز جمعه سوم آذر ماه ۱۴۰۲ با حضور پیشکسوتان این حوزه در موزه هنرهای دینی امام علی (ع) برگزار شد.

به گزارش روزرنگ، در این مراسم افرادی چون مصطفی اوجی، اسدالله چهره‌پرداز، کامران انصاری، سیما مشتاقی، کوکب طاهباز، ساعد مشکی، محمدعلی عزیزمحسنی، فاطمه کرکه‌آبادی، بهرام کلهرنیا (رئیس هیئت‌مدیرۀ انجمن صنفی طراحان گرافیک)، هومن عباسپور و مهناز مقدسی (نایب‌رئیس و دبیر انجمن صنفی ویراستاران)، ناصر آذرشب (مدیر مسئول نرم‌افزاری مریم)، عاطفه محمدی (دبیر رویداد و از اعضای شورای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی اجرایی رویداد) حضور داشتند. همچنین جمع کثیری از طراحان قلم و علاقه‌مندان به این حوزه در این برنامه شرکت کردند.

جلسات سخنرانی این رویداد، علاوه‌بر حضوری، به صورت برخط (آنلاین) ارائه شد. شرکت‌کنندگان این رویداد از شهرهای تهران، اصفهان، شیراز، مشهد، همدان، رشت، نیشابور، تبریز، قزوین، یزد، لرستان، قم، چالوس، نوشهر و اهواز بودند.

رویداد با نمایش دو فیلم کوتاه برای گرامیداشت از دو طراح فونت، آقایان مسعود سپهر و صابر راستی‌کردار که در سال جاری درگذشتند، آغاز شد. عاطفه محمدی، دبیر رویداد، گفت: «این اولین بار است رویدادی به صورت ملی و مستقل و اختصاصا درمورد تایپ فارسی با رویکرد کاملاً پژوهشی برگزار می‌شود. این رویداد از ابتدا با هدف رشد و هم‌افزایی و ثبت و انتشار تاریخ طراحی قلم فارسی پایه‌گذاری شده است.» وی افزود: «برای برنامه‌ریزی موضوعات سخنرانی‌ها بارویکرد بررسی فونت سالم/فونت استاندارد بیش از صد عنوان مقاله از نظر روش تحقیق و نتایج حاصل شده، مورد بررسی قرار گرفت تا این موضوع از جنبه‌های مختلف بررسی شود.»

نمایشگاه تاریخ فونت های فارسی در قرن گذشته

نمایشگاه این رویداد حاصل پژوهشی یک‌ساله درمورد تاریخ فونت‌های فارسی در قرن گذشته بود. برای دعوت طراحان در این نمایشگاه، پرسشنامه‌ای از طریق شبکه‌ها و کانال‌های مختلف در اختیار طراحان قرار گرفت. یکی از مواردی که طراحان می‌بایست به آن اهمیت دهند، ثبت اطلاعات آثارشان است. برای اولین بار تلاش کردیم تا نام طراحان و آثارشان را با اطلاعات سال انتشار و طراحی آن‌ها جمع‌آوری کنیم. وی از تمامی طراحان درخواست کرد تا در تکمیل و تدوین این روند تاریخی همراه با رویداد شوند.

نتیجه پژوهش در تاریخ طراحی قلم و تایپ فارسی در ایران به صورت یک اینفوگرافی تاریخی به نمایش درآمد. در این اینفو، 68 طراح به همراه نام آثارشان ثبت شدند. به‌علاوه این‌که آثار طراحان براساس توالی تاریخی طراحی‌شان در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شدند، تا تغییر در سلیقه و نیاز مخاطب مورد بررسی قرار گیرد. موزۀ روزنامۀ اطلاعات، با در اختیارقراردادن نسخ اصلی این روزنامه و کلیشه‌های سربی آن (متعلق به1340) و اولین ماشین تحریر در ایران، به تکمیل بخش تاریخچه طراحی قلم در ایران کمک کرد.

تحلیل ویژگی‌های فونت استاندارد

دبیر رویداد در پایان صحبت‌هایش از طراحان و پژوهش‌گران، برای تدوین اصول و مبانی طراحی فونت استاندارد و همراهی در برگزاری رویدادی دیگر در سال‌های آینده دعوت کرد. در این مراسم جمعاً پنج سخنرانی و یک میزگرد همراه با پرسش و پاسخ برگزار شد. از جمله موضوعات مطرح‌شده در این گفت‌وگوها می‌توان به بررسی ویژگی‌های فونت استاندارد، طراحی قلم فارسی با ابزار هوش مصنوعی، مطالعه ارگونومیک پارامترهای تایپوگرافی در فونت‌های فارسی، ارتباط و شخصیت‌سازی در حروف، تاثیر طراحی فونت بر سرعت خوانش در کودکان دیسلکسیک و گفت‌وگوی میان کاربران و طراحان قلم فارسی اشاره کرد.


بخش افتتاحیۀ این مراسم با معرفی برگزیدگان بخش تجربی طراحان قلم فارسی به پایان رسید. کامران انصاری، سیما مشتاقی، ساعد مشکی، بهرام کلهرنیا، اسدالله چهره‌پرداز، مصطفی اوجی و محسن سلیمانی برای اهدای تقدیرنامه‌ها به روی صحنه رفتند.


در طول مراسم، از برگزارکنندگان و مشاوران و نیز حمایت‌های انجمن صنفی طراحان گرافیک، موسسۀ آفرینش‌های هنری یارا، نرم‌‌افزاری مریم، مجموعۀ دکمه دیزاین، انجمن صنفی ویراستاران، مجموعه کوئیک استودیو و دیگر افرادی که در شکل‌گیری و برنامه‌ریزی و اجرای برنامه شرکت داشتند قدردانی شد.

هم‌زمان با رونمایی از این نمایشگاه کتابی به همین نام «هفتۀ تایپ تهران» منتشر شد. انجمن صنفی ویراستاران در ویرایش بخش عمدۀ متن فارسی این کتاب با این مجموعه همکاری داشت.
نمایشگاه رویداد از سوم تا دهم آذر در موزۀ هنرهای دینی امام‌ علی (ع) برپا است. در روز دهم آذر (جمعه) دو کارگاه آموزشی به‌منزلۀ اختتامیه اجرا می‌شود.