شما عاشق خلق هنر هستید. اما گاهی ناگهان بیدار می‌شوید و احساس می‌کنید دیگر علاقه‌ای ندارید و نمی‌توانید کاری انجام دهید. چه اتفاقی افتاده است؟ شاید دچار «فرسودگی» شده‌اید. برخلاف تصور عمومی، فرسودگی فقط یک واژه مد روز نیست، بلکه نوعی خستگی جسمی، ذهنی و احساسی است که بسیاری از ما در مقاطعی از زندگی تجربه‌اش می‌کنیم.
پنهان کردن این موضوع جایز نیست، اما شناخت راه‌های مقابله با آن می‌تواند بسیار مفید باشد. به مناسبت روز جهانی سلامت روان، در این مطلب مجموعه‌ای از توصیه‌های خلاقان برجسته گردآوری شده تا به شما کمک کند در شرایط فشار، همچنان الهام‌بخش و خلاق بمانید. پیش از آن، بهتر است ببینیم فرسودگی دقیقا چیست و چرا هنرمندان بیش از دیگران در معرض آن قرار دارند.
فرسودگی چیست؟
فرسودگی تنها یک اصطلاح گذرا نیست، بلکه یک وضعیت واقعی است. دکتر لیندا شاو، عصب‌شناس و روان‌شناس کسب‌وکار، می‌گوید: «این حالت می‌تواند بر اثر اضطراب یا فشارهای طولانی‌مدت، ناتوانی در جدا کردن زندگی کاری از شخصی، یا به‌هم خوردن تعادل بین کار و زندگی ایجاد شود. کار بیش از حد، پذیرفتن مسئولیت‌های متعدد و به‌ویژه در شرایط بازار کاری نامطمئن، از عوامل تشدیدکننده آن هستند. فرسودگی می‌تواند بر تمام جنبه‌های زندگی تأثیر بگذارد؛ از کار گرفته تا روابط شخصی و سلامت جسمی و روانی، و در نهایت باعث شود احساس کنید چیزی برای ارائه ندارید.»
از نظر پزشکی، فرسودگی به ترشح هورمون کورتیزول از غدد فوق‌کلیوی مربوط است. شاو توضیح می‌دهد: «مقدار مناسب کورتیزول برای بقا ضروری است، اما اگر این هورمون برای مدت طولانی در بدن بالا بماند، اثرات سمی دارد و می‌تواند سلامت ما را به خطر بیندازد.»
بیشتر بخوانید: طراحان گوشه‌گیر: بازتعریف موفقیت در دنیای دیجیتال
دومارین فاکس، کارگردان هنری و طراح بصری مستقر در لندن، معتقد است هنرمندان بیش از دیگران مستعد فرسودگی هستند: «چه برای خودت کار کنی چه برای دیگران، خلاقیت اغلب از درونت سرچشمه می‌گیرد و تکرار روزانه این فرآیند می‌تواند بسیار فرساینده باشد.»
در ادامه، هفت راهکار برای جلوگیری از فرسودگی و حفظ سلامت ذهنی و خلاقیت بررسی می‌شود.
۱. یاد بگیرید خاموش شوید
در حالی که برخی افراد پس از خروج از محل کار به‌راحتی ذهنشان را از کار جدا می‌کنند، هنرمند بودن بیشتر شبیه یک حالت ذهنی دائمی است تا یک شغل. الکس بدوز، هنرمند سه‌بعدی بریتانیایی فعال در صنعت بازی‌های ویدئویی، می‌گوید: «وقتی کاری شغلت و نه صرفاً یک شغل اداری است، مرز بین کار و زندگی شخصی خیلی مبهم می‌شود. علاوه بر این، مقایسه خود با دیگران باعث می‌شود بیش از توانت به خود فشار بیاوری.»
فاکس نیز می‌گوید: «چهار سال بدون وقفه در چندین پروژه کار کردم و هیچ‌وقت استراحت یا مرخصی نگرفتم. کم‌کم دچار عادات کاری ناسالم شدم؛ اضافه‌کاری‌های بی‌دلیل و صحبت درباره کار حتی بعد از پایان ساعت کاری. در نتیجه، سلامت روان و جسمم به شدت آسیب دید.»
۲. به بدن و ذهنتان گوش دهید
فاکس زمانی متوجه شدت مشکل خود شد که مبتلا به فیبرومیالژیا (سندروم درد مزمن) تشخیص داده شد. او می‌گوید: «پس از آن، شش ماه مرخصی گرفتم و حتی برای خودم هم طراحی نکردم. این وقفه برایم آرامش‌بخش بود. آن سال به باغبانی علاقه‌مند شدم و فهمیدم تمام تمرکزم روی پیشرفت شغلی بوده و هیچ زمانی برای رشد شخصی، سلامت یا لذت از زندگی نگذاشته‌ام. یاد گرفتم به نشانه‌های بدن و ذهنم گوش کنم.»
بیشتر بخوانید: سفارش‌دهندگان بخوانند: چه چیزی طراح را خسته می‌کند؟!
الکس اضافه می‌کند: «اشتیاق به کار عالی است، اما نباید تمام زندگی را بگیرد. باید بدانید چه چیزهایی ارزش فدا شدن ندارند. مثلاً شاید تحویل پروژه مهم‌تر از جشن روز جوراب‌های بامزه در مدرسه باشد، اما قطعاً از تولد مادرتان مهم‌تر نیست.»
۳. محدودیت‌های خود را بشناسید
میگل یاسیانو، طراح شخصیت و کانسپت آرتیست اهل فیلیپین، می‌گوید: «من زمانی دچار فرسودگی شدم که پروژه‌های زیادی هم‌زمان پذیرفتم و مدام میان ددلاین‌ها درگیر بودم. این تجربه به من آموخت باید زمان‌بندی واقع‌بینانه‌تری داشته باشم، چون تولید آثار باکیفیت زمان می‌برد و وقتی بیش از حد کار می‌پذیرید، کیفیت افت می‌کند.»
۴. گفتن «نه» را یاد بگیرید
فاکس پس از دوران استراحتش تصمیم گرفت سبک کاری‌اش را تغییر دهد: «تصمیم گرفتم فقط زمانی اضافه‌کاری کنم که واقعاً لازم است و در تخمین زمان تحویل پروژه واقع‌بین باشم. خوش‌شانسم که با تیمی همدل کار می‌کنم، چون درباره مشکلات جسمی و روانی‌ام کاملاً با آنها صادق هستم. همچنین یاد گرفته‌ام در برابر عادات کاری ناسالم سکوت نکنم و وقتی لازم است، «نه» بگویم.»
الکس نیز می‌گوید: «داشتن گروهی از دوستان هنرمند بسیار کمک‌کننده است. من با چند دوست صمیمی هر روز صحبت می‌کنم، شوخی می‌کنیم، درباره کار همدیگر نظر می‌دهیم و از مشکلاتمان می‌گوییم. داشتن چنین جمعی برای سلامت روان و رشد بلندمدت حرفه‌ای، مفیدتر از هر دوره آموزشی است.»
۵. کاری را انجام دهید که برایتان لذت‌بخش است
پی‌جی هولدن، هنرمند کمیک از بلفاست، معتقد است باید کاری را پیدا کنید که از انجامش لذت می‌برید. او می‌گوید: «در ابتدای مسیر شغلی، اغلب کارهایی را می‌پذیرید که علاقه‌ای به آنها ندارید، و تنها انگیزه‌تان دریافت دستمزد است. اما با گذشت زمان، خودتان و سلیقه‌تان را بهتر می‌شناسید و می‌فهمید چه پروژه‌هایی الهام‌بخش شما هستند. اگر خوش‌شانس باشید، همان‌ها به سراغتان می‌آیند.»
۶. خودتان را با دیگران مقایسه نکنید
جیل بکر، تصویرگر دیجیتال اهل ویرجینیا که با نام هنری Paintixir شناخته می‌شود، می‌گوید: «اول از همه، خودتان را زیاد با دیگر هنرمندان مقایسه نکنید. مسیر هر کسی در هنر متفاوت است. من یاد گرفتم که این را بپذیرم. همچنین حتماً استراحت کنید! گاهی باید از هنر فاصله بگیرید؛ مثلاً پیاده‌روی کنید، بازی کنید، کتاب بخوانید یا یک سریال ببینید. بعد از استراحت، با ذهنی تازه‌تر و ایده‌های جدید برمی‌گردید.»
این مقاله نخستین‌بار در مجله ImagineFX، پرفروش‌ترین مجله دنیا برای هنرمندان دیجیتال منتشر شده است.