این پرسشی است که بسیاری از افراد پس از مطالعه راهنماهای ما، از بهترین مانیتورها برای طراحان گرافیک گرفته تا بهترین مانیتورها برای ویرایش عکس، می‌پرسند. به زبان ساده، گاموت رنگ محدوده‌ای از رنگ‌هاست که یک دستگاه می‌تواند تولید یا ضبط کند.
چرا این موضوع اهمیت دارد؟ تصور کنید یک طراحی فوق‌العاده خلق کرده‌اید اما هنگام چاپ یا نمایش روی یک نمایشگر دیگر، رنگ‌ها متفاوت به نظر می‌رسند؛ چقدر می‌تواند آزاردهنده باشد! همین اصل در عکاسی و فیلم‌برداری نیز صادق است. اگر صحنه‌ای زیبا و رنگارنگ در طبیعت ثبت کرده‌اید، طبیعتاً می‌خواهید دوربین شما بتواند بیشترین میزان اطلاعات رنگی را ضبط کند.
بنابراین، اگر یک حرفه‌ای خلاق هستید، باید هنگام خرید دستگاه‌هایی مانند لپ‌تاپ، مانیتور کامپیوتر، تلویزیون، تلفن همراه، تبلت، دوربین یا چاپگر به گاموت رنگ توجه کنید.
۱. سه بُعد اصلی
گاموت رنگ در واقع از سه بُعد اندازه‌گیری می‌شود، زیرا سه ویژگی اصلی برای رنگ وجود دارد:
- هیو (Hue): رنگ اصلی که می‌بینیم، مانند قرمز یا آبی. معمولاً به صورت موقعیتی روی چرخه رنگ نمایش داده می‌شود.
- اشباع (Saturation): شدت یا خلوص رنگ را نشان می‌دهد. رنگ اشباع‌شده کاملاً زنده و بدون تیرگی است، در حالی که رنگ کم‌اشباع بیشتر ملایم یا پاستلی است.
- روشنایی (Brightness): میزان روشنی یا تاریکی یک رنگ است.
برای توصیف کامل یک رنگ، باید هر سه ویژگی فوق را مشخص کنید. اما نمایش یک گاموت رنگ واقعی سه‌بعدی دشوار است، بنابراین معمولاً از نمودارهای دوبعدی برای نمایش استفاده می‌شود. این نمودارها محدوده رنگ‌های قابل تولید توسط دستگاه را از نظر هیو و اشباع نشان می‌دهند، اما روشنایی را به‌طور مستقیم لحاظ نمی‌کنند.
۲. استانداردهای مختلف
دستگاه‌های مختلف، بسته به نوعشان، عملکرد متفاوتی در گاموت رنگ دارند. برای مثال، نباید از یک لپ‌تاپ انتظار داشته باشید که به اندازه یک چاپگر هنری محدوده رنگ ارائه دهد. بنابراین، چندین معیار برای اندازه‌گیری گاموت رنگ وجود دارد که به آن‌ها فضاهای رنگی (Colour Spaces) گفته می‌شود:
- sRGB: رایج‌ترین استاندارد، به‌ویژه در دستگاه‌های مصرفی مانند مانیتورها، تلویزیون‌ها و دوربین‌های دیجیتال. این فضا برای ایجاد توازنی طراحی شده که اکثر دستگاه‌ها بتوانند رنگ‌ها را به‌درستی بازتولید کنند. مانیتورهایی با حداقل پوشش ۹۹ درصدی sRGB برای حرفه‌ای‌های خلاق ایده‌آل هستند.
- Adobe RGB: این استاندارد گاموت وسیع‌تری نسبت به sRGB ارائه می‌دهد، به‌ویژه در محدوده رنگ‌های سبز و آبی. برای افرادی که عکاسی از مناظر طبیعی با رنگ‌های غنی انجام می‌دهند و قصد چاپ حرفه‌ای دارند، اهمیت بیشتری دارد.
- DCI-P3: استاندارد بهینه‌سازی‌شده برای سینما که در دستگاه‌های پیشرفته مانند مانیتورها، گوشی‌ها و تلویزیون‌ها استفاده می‌شود. این فضا گاموت بسیار وسیع‌تری نسبت به sRGB دارد و برای تدوین ویدئو و فیلم‌سازی ایده‌آل است.
- Rec. 2020: جدیدترین و گسترده‌ترین استاندارد گاموت رنگ که در برخی از تلویزیون‌های پیشرفته استفاده می‌شود و هدف فناوری‌های آینده است.
۳. استانداردهای قدیمی
چند استاندارد قدیمی‌تر و کمتر شناخته‌شده شامل موارد زیر هستند:
- Rec. 709: استاندارد بین‌المللی برای محدوده رنگ‌های بازتولیدشده توسط تلویزیون‌های HDTV.
- EBU: استاندارد اتحادیه پخش اروپایی که شباهت زیادی به Rec. 709 دارد.
- P3: یک گاموت رنگ وسیع که در دستگاه‌هایی مانند آیفون، آیپد و مک‌بوک استفاده می‌شود.
- Apple RGB: فضای رنگی که قبلاً در کامپیوترهای مکینتاش استفاده می‌شد، اما با روی آوردن به فضاهای رنگی وسیع‌تر مانند P3، امروزه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استانداردهای قدیمی‌تر
Rec. 709: با نام رسمی ITU-R BT.709، این استاندارد بین‌المللی محدوده رنگ‌هایی را که می‌توانند توسط نمایشگرهای HDTV بازتولید شوند، مشخص می‌کند.
EBU: استاندارد اتحادیه پخش اروپا (European Broadcasting Union) است که اغلب به Rec. 709 شباهت دارد، اما ممکن است در رنگ‌های اولیه یا نقطه سفید برای تطبیق با نیازهای خاص منطقه‌ای تفاوت‌هایی داشته باشد.
P3: که با نام Display P3 نیز شناخته می‌شود، یک طیف رنگ گسترده است که در آیفون‌ها، آیپدها، مک‌بوک‌ها و همچنین برخی نمایشگرها و دوربین‌های دیجیتال پیشرفته استفاده می‌شود. این استاندارد محدوده بسیار وسیع‌تری از رنگ‌ها را در مقایسه با فضای رنگی sRGB ارائه می‌دهد.
Apple RGB: این طیف رنگی در گذشته در کامپیوترهای مکینتاش اپل مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما امروزه با توجه به تغییر به سمت طیف‌های رنگی گسترده‌تر نظیر P3 در دستگاه‌های مدرن اپل، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.