نشست تخصصی سرو نقره‌ای ۹۶ با موضوع و محوریت تایپ‌دیزاین یکشنبه 10 دی ماه 1396 با حضور فرشید مثقالی با موضوع «هدفمندی طراحی تایپ»، امید امامیان با موضوع «کپی و غیرکپی در تایپ‌دیزاین»، هیربد لطفیان با موضوع «تایپ‌دیزاین در برندینگ» و رضا بختیاری‌فرد نیز با موضوع «استانداردهای روز در تایپ‌دیزاین» در سالن شهناز خانه‌ی هنرمندان ایران برگزار شد.
به گزارش روزرنگ فرشید مثقالی در این نشست گفت: از لحاظ ساختار دنیای تایپ فارسی به کلی با دنیای تایپ لاتین فرق می‌کند، اما از لحاظ کاربردی و اهداف گرافیکی هیچ فرقی با هم ندارند. هر دو برای کمک به ارتباط بهتر و بیشتر با خواننده به مناسبت های گوناگون طراحی می‌شوند. در طی ۵۰۰ سال گذشته تا همین سال‌های اخیر اغلب تایپ‌فیس‌های فارسی توسط طراحان غربی ساخته شده‌اند.
مثقالی که با موضوع هدفمندی طراحی تایپ سخن می گفت؛ خاطرنشان کرد: یکی از مشکلاتی که حدود ۱۰ سال پیش با آن مواجه بودم کمبود فونت‌های فارسی بود اما خوشبختانه چند سالی است طراحی تایپ یکی از موضوعات مورد علاقه طراحان تبدیل شده است. یکی از دوستانم در وزارت علوم عنوان می‌کرد که در سال جاری ۸۰ نفر متقاضی سمت مدرسی در دانشگاه با مطرح کردن تخصص تایپوگرافی وجود دارد و این میزان آمار حکایت از میزان علاقه‌مندی طراحان نسبت به تایپوگرافی است.
او افزود: اما با این همه این سوال مطرح می‌شود که آیا با وجود فونت‌هایی که توسط طراحان نسل جدید طراحی شده است آیا مساله‌ای به نام فونت فارسی حل شده است یا نه؟ البته در دنیای تایپیست‌ها نمی‌توانیم بگویم که جایی برای فونت فارسی نمانده است. همچنان ما با کمبود فونت مناسب برای تیتر و سوتیتر مواجه هستیم و همواره بخش عمده وقت طراحان گرافیک صرف انتخاب فونت مناسب می‌شود. چون با وجود فونت‌های مناسب طراحان گرافیک هنگام کار دستشان همچنان باز نیست و همچنان با تنگنا مواجه هستند.
ایشان ادامه داد: من در عرصه گرافیک با دو زبان انگلیسی و فارسی کار کرده‌ام و داستان استفاده فونت در زبان فارسی با زبان انگلیسی بسیار متفاوت است چون در زبان انگلیسی به دلیل تعداد بالای فونت همچنان با این چالش روبرو بودم که کدام را انتخاب کنم اما در زبان فارسی به دلیل محدودیت تعداد فونت‌ها همواره بخش عمده وقتم صرف این می‌شود که کدام فونت توانایی این را دارد که نیازهای من را برطرف کند.
او افزود: هر فونتی با هدف استفاده طراحی می‌شود و باید طراح مصارف استفاده از هر فونت را در ابتدای امر برای خودش روشن کند و پس از طراحی هر فونت یک گرافیست براساس نیازش در طراحی به سراغ فونت خاص آن می رود.
او افزود: در پاسخ طراحان دلایل مختلفی را برای طراحی یک فونت مطرح می‌کنند مثلا خوانایی. ولی آیا فونت‌های طراحی شده بنا به تجربه‌های دیگران و عموم، خواناتر از قبلی ها هستند؟ معمولا این نظر شخصی طراح است، نه بر مبنای تحقیقات میدانی و کاربران. در این جا با چند سوال اساسی طراحی تایپ مواجه می شویم که به هنگام طراحی فونت باید در نظر گرفت.
مثقالی در ادامه گفت: طراح گرافیک چرا این تایپ را انتخاب می کنند، چه مشخصه ای در این تایپفیس وجود دارد که به درد طراح می خورد. این تایپ چه جای خالی را پر خواهد کرد. آیا تحقیق کرده اید که کجاها محوطه‌های خالی در دنیای ما هست. نوشته ابزاری است برای ثبت و انتقال اطلاعات و تایپوگرافی وسیله‌ای است که متن و اطلاعات را در جهت معنای متن برای ارتباط بیشتر با خواننده تنظیم می‌کند و تایپ وسیله‌ای است که متن و اطلاعات را در جهت معنای متن برای ارتباط بیشتر با خواننده تنظیم می‌کند و تایپ ماده اولیه تایپوگرافی برای شکل دادن به متن است. بنابراین ما به تایپ های متنوعی احتیاج داریم که توان مطابقت با معانی مختلف را در خود داشته باشند.
به گفته این طراح گرافیک؛ هر یک از تایپ ها مساله‌ای را برای طراح گرافیک حل کرده‌اند و به خواننده نیز حسی متناسب محتوای کار القاء می‌کند. مثلا در زبان انگلیسی خط سریف معمولا برای متن استفاده می‌شود و فونت‌های سن‌سریف بیشتر برای تیترها و سوتیتر مصرف می‌شود، البته این قانون مطلق نیست و بسیارند از تایپ های سان‌سریف که برای متن هم استفاده می‌شوند. ولی تایپ های رومن که همان سریف‌دار هستند، ۵۰۰ سال پش برای نشر کتاب مقدس ساخته شده‌اند. هدف طراحی تایپ‌فیسی بود که برای نگارش متن کتاب مقدس مناسب باشد. از این رو ازآن‌پس تنها برای کتاب مقدس استفاده شد.
او افزود: حروف سان‌سریف از آغاز دوره‌های اطلاع‌رسانی توسط پوسترهای کوچک و تابلوسازی و اطلاع‌رسانی تبلیغاتی روی کاغذ و بنر بوجود آمده‌اند. حروفی که بعدها به آن ها دیسپلی تایپ می‌گفتند،حروف نمایشی، حروف ویترینی… حروفی که می‌بایست از فاصله و دور خوانایی داشتند. کسانی که نوشته‌ها را در اعلانات با دست می‌نوشتند برایشان آسانتر بود که اضافات حروف سریف‌دار را حذف کنند، بدین ترتیب حروف سان‌سریف پیدا شدند. به گفته مثقالی حروف سان‌سریف برای خوانایی بیشتر کم‌کم شکل هندسی به خود گرفتند که اولین این نوع حروف کاملا هندسی و در ۱۸۸۰ طراحی شد و به گروتسک معروف شدند. بعدها به مرور از دل ایده گروتسک فونت‌های متعددی طراحی شدند از جمله فونت یونیورس، اولین فونتی که به صورت یک فامیل کامل طراحی شد. فیوچرا، جیل‌سان و در آخر هلوتیکا برای وضوح و خوانایی بیشتر از دور و یا تیتر ساخته می‌شوند و سپس انواع فامیل آنها طراحی شد که مثلا لایت و رگولار آنها برای متن هم قابل استفاده شدند.
او افزود: بنابراین با هدف کاملا مشخص وضوح و خوانایی حروف از فاصله، دسته جدیدی از فونت را بوجود آورد. برخی اغلب نزدیک به تمام فونت‌های سان‌سریف بدین منظور طراحی می‌شدند. در سال ۱۹۶۸ آدریان فروتیگر تصمیم گرفت به جای این که یک فونت جدید بدون سریف طراحی کند که فقط مناسب شرایط خاصی برای نمایش علامت‌های فرودگاه باشد. که از فاصله و زوایای مختلف برای رانندگان و پیاده‌ها و مسافران واضح و روشن باشد. او فونتی طراحی کرد که علاوه بر داشتن اهداف ذکر شده، با معماری مدرن فرودگاه مطابقت داشت. بدین ترتیب او معنای دیگری که همخوانی تایپ با معماری باشد را هدف طراحی خود کرد.
به گفته مثقالی، از لحاظ ساختار دنیای تایپ فارسی به کلی با دنیای تایپ لاتین فرق می‌کند، اما از لحاظ کاربردی و اهداف گرافیکی هیچ فرقی با هم ندارند. هر دو برای کمک به ارتباط بهتر و بیشتر با خواننده به مناسبت‌های گوناگون طراحی می‌شوند. در طی ۵۰۰ سال گذشته تا همین سال‌های اخیر اغلب تایپ‌فیس‌های فارسی توسط طراحان غربی ساخته شده‌اند.
مثقالی ادامه داد: این واقعیت برای من بسیار حیرت‌آور است مثل این است که ما بخواهیم برای چینی‌ها و یا هندی‌ها فونت طراحی کنیم. در این جا نکته‌ای که برایم روشن شد، عمق تحقق و دقت و مطالعه‌ای بود که طراحان غربی انجام داده‌اند تا بتوانند برای یک زبان و فرهنگی کاملا متفاوت فونت طراحی کنند. هدفم از بیان این موضوع این است که آیا ما به اندازه یک طراح غربی برای طراحی فونت کار تحقیقی می‌کنیم. اغلب نه. چون تصور می‌کنیم که به اندازه کافی می‌دانیم. اما واقعیت این است که ما تنها به فونت‌هایی که دیده‌ایم بسنده می‌کنیم.
این گرافیست افزود: تحقیق و تحفض درخط و قلم برای ما، نه فقط ذات آن ها را آشکار می‌کند، بلکه مسایل و نقض‌های فونت‌هایمان را نیز برای ما روشن می‌کند و این همان چراغ و راهنمایی است که اهداف ما برای طراحی یک فونت جدید و یا اصطلاح فونت‌هایمان را نشان می‌دهد. اگر نگاهی به مجموعه فونت‌هایی که در سال‌های اخیر طراحی شده بیندازیم با وجود تعداد زیاد و تنوعی قابل ملاحظه مواجه می‌شویم که طراحان گرافیک به هنگام صفحه‌بندی یک کتاب و یا یک مجله از تعداد بسیار محدودی از این خیل عظیم فونت‌ها استفاده می‌کنند. البته در سال‌های اخیر کوشش های موفقی برای اصلاح فواصل که یکی از معضلات زشتی حروف‌چینی ما بوده برداشته شده است.
مثقالی ادامه داد: در چند سال گذشته که شرکت ادوبی، فونت ادوبی ارابیک را معرفی کرد، این فونت به‌سرعت جای خود را باز کرد، چرا چون اغلب طراحان فونت ما بدون بررسی و تحقیق که کجای دنیای فونت متن ما خالی است صرفا تنها با در نظر گرفتن علایق بصری و یا امر زیبایی شناسی کار دست به طراحی فونت می زدنند در نتیجه بسیار فونت‌های مشابه بدون برتری خاصی ساخته می‌شود.
او افزود: اما تردیدی نیست که طراح و یا طراحان شرکت ادوبی تحقیقات مقدماتی مفصلی کرده‌اند که چه نوع طراحی فونت نیازهای بخشی از طراحان را برآورده می‌کند و سپس دست به طراحی زده‌اند. در واقع با بررسی و تحقیق نیازها، قادر به تعیین هدف و یا هدف‌های مشخصی شده و سپس وارد میدان عمل طراحی می‌شوند. باید بگویم ما در زمینه فونت تیتر بسیار فقیر هستیم و یا طراحی نبوده که مثلا خواسته باشد فونتی طراحی کند یا فونتی که از دوره قاجار برآمده باشد و به نوعی معرف آن باشد. فونت‌هایی که بر مبنای دست نوشته باشند که کاملا مهجور و نوع خوب آنها به کلی غایبند. به علاوه فونت‌های فانتزی موجود نیز اغلب دارای استحکام و زیبایی نسبت‌ها نیستند و بدون هدف خاصی ساخته شده‌اند.
به گفته مثقالی شاید تنها فونتی که در سال‌های اخیر طراحی شده و مورد استقبال نیز قرار گرفته فونتی است که شبیه حروف ماشین تحریر است و این یکی از جاهای خالی در طراحی فونت ما بوده است. کمتر طراحی است که خواص و اثرات تغییرات در کرسی ها در فونت را بررسی و به نتایجی ملموس برای هدف مشخصی رسیده باشد. همه تایپ‌ها به عنوان یک وسیله ارتباطی در خدمت القای معنای هستند. هدفمندی یکی از شروط اصلی طراحی و اصلاحات در طراحی فونت است.
این گرافیست با بیان این مطلب که طراحی تایپ کار هیجان انگیز و جذاب و پرمسولیتی است، گفت: مسولیت طراحی یک فونت از طراحی یک پوستر و یا آگهی روزنامه بسیار بالاتر است. چون شما مشغول تولید ماده اولیه گرافیک هستید و بعدها ده‌ها و یا صدها گرافیست از این فونت استفاده خواهند کرد. ازاین‌رو ملاحظاتی در طراحی یک تایپفیس باید در نظر گرفته شود که یکی از مهم‌ترین آنها بررسی و تعیین هدفی و تعریفی برای علت و دلیل طراحی تایپفیس شماست. تمام مسیر تکامل طراحی تایپ در غرب به نوعی بر مبنای اهداف از پیش تعیین شده بوده که قدم به قدم به ابداع و یا اصلاح تایپ ها اقدام کرده‌اند.
مثقالی در بخش پایانی سخنانش گفت: البته هدف درطراحی تایپ فقط کاربردی نیست هدف می‌تواند طراحی تایپ زیبا باشد و یا تنوع زیباشناسانه دریک تایپ معروف وشناخته شده پرمصرف باشد. نکته دیگر این است که طراحی فونت‌های ما درصد بالایی بر مبنای خط نسخ بنا شده و کمتر تایپفیس جدیدی می بینیم که مبنا را برانواع دیگری از خوشنویسی ما باشند مثل نستعلیق و یا نستعلیق شکسته و یا ریحان و یا تعلیق باشد.
در این نشست؛ رضا بختیاری فرد با بیان این مطلب که قلم استاندارد چه ویژگی‌هایی دارد، گفت: هر برندی وقتی تنها یک محصول دارد و رقیبی برای محصولش ندارد برای ارایه محصولش می‌تواند هر کاری بکند. اما وقتی پای رقبا به میدان باز می‌شود، برند باید خدمات بهتری ارایه کند تا همچنان بازارش را حفظ کند.
او افزود: سال‌ها همراه اول درایران به تنهایی خدمات می‌داد و چون رقیبی نداشت، خدماتش را با هر تعرفه‌ای که مد نظر داشت ارایه می‌داد اما از زمانی که برند دیگری به نام ایرانسل وارد بازار ارتباطات شد، همراه اولش مجبور شد که نوع خدمات و تعرفه‌هایش را تغییر دهد.
بختیاری فرد با بیان این مطلب که فونت‌هایی که ما چند دهه است از آنها استفاده می‌کنیم، در زمان چاپ سربی طراحی شده‌اند، گفت: این تداوم استفاده موجب شد تا ما به این فونت‌ها عادت کنیم و چون سال‌ها رقیبی وجود نداشت به این فکر نکردیم که آن ها را تغییر دهیم. مثلا طراحی که کار تبلیغات می‌کند نمی‌تواند فونت نازنین را کنار بگذارد. بی‌شک تا زمانی که ما به خوب قانع باشیم نمی‌توانیم دنبال کارهای عالی و خاص برویم. باید گرافیست‌ها برای طراحی فونت‌های بهتر رسیک‌پذیرتر باشند.
این گرافیست با بیان این مطلب که خوانایی و خواندنی بودن از مهم ترین ویژگی‌های یک قلم استاندارد است؛ گفت: در مواجهه با یک قلم باید بتوانیم حروف را به خوبی تشخیص بدهیم و زمان خواندن مجبور نباشیم، برای تشخیص حروف به چشم‌مان فشار بیاوریم. کتاب دبیره الف یکی از نمونه‌های ناخواندنی فونت است که البته به‌طور آگاهانه و عمدی این‌طور طراحی شده است. نوع فونت و نحوه استفاده فونت، نقش اساسی در خوانایی یک متن خواهد داشت. مثلا کوتاهی بیش‌ازحد ارتفاع دندانه‌های حروف موجب می‌شوند که ما به خوبی نتوانیم یک کلمه را بخوانیم گاه بلند شدن دندانه‌ها موجب می‌شود که ما دندانه‌ها را با «الف» و یا «ل» اشتباه بگیریم.
به گفته بختیاری فرد؛ در پروسه خواندن خواننده با نگاه کردن دقیق به حروف خسته می‌شود و باید در مواجه با یک متن با پرش چشم از روی کلمات پیش برود. باید یک آن یک کلمه را ببیند و بعد برود سراغ کلمه بعدی.دندانه‌ها و نقطه‌ها در خواندن کلمات خیلی نقش دارند. اگر نقطه‌ها را درست نبینیم نمی‌توانیم یک متن را درست بخوانیم و گاه معنای یک نوشته برعکس می‌شود.
او افزود: یکی دیگر از معیارهای قلم استاندارد فاصله‌گذاری درست درون و میان حروف است. ما باید وقتی در مواجهه با یک متن چشم‌مان را تار می‌کنیم باید با یک خاکستری یک دست مواجه شویم و داخل نوشته نقطه سیاه و سفید وجود نداشته باشد. وقتی حروف سربی را کنار هم می‌چینیم این نظم کمتر دیده می‌شود و برای برطرف کردن برخی فاصله‌ها باید تغییراتی دستی بوجود بیاوریم تا به نوشته درستی دست یابیم. اما این کارپرهزینه بوده است. متاسفانه ما همچنان از فونت‌های پر مشکل استفاده می‌کنیم.
به گفته این طراح فونت، در کشور ما از زبان عربی بسیار استفاده می‌شود و باید فونتی که استفاده می‌کنیم اعراب‌گذاری دقیقی داشته باشد. متاسفانه بسیاری از فونت‌ها از این قابلیت برخوردار نیستند و خواننده هنگام خواندنمتن دچار مشکل می‌شود.
او با بیان این مطلب که تجربه نشان داده عرب‌ها ترجیح می‌دهند در نوشته‌هایشان از صفرهای توپر استفاده کنند، گفت: براساس نظر سنجی آنلاین نرم‌افزاری مریم، ۶۵ درصد نظردهنگان ایرانی ترجیح‌شان این است که از فونتی استفاده کنند که صفرآن توخالی طراحی شده باشد. این طراح فونت در بخش پایانی سخنانش گفت: تولید فونت استاندارد زمان‌بر بوده و نیاز به پژوهش و کار تیمی دارد؛ پس طبیعی است که مجانی نباشد. متاسفانه طراحان عادت کرده‌اند که فونت‌ها را رایگان بدست آورند و همین موجب پیشرفت کند این حرفه می‌شود.
در ادامه هیربد لطفیان با بیان این مطلب که تایپ در برندینگ چه نقشی دارد، گفت: به طور کلی برندینگ، فرآیندی است که در طی آن معانی متفاوت یک برند در ذهن‌ها جایگذاری و تثبیت می‌شود. زمانی که از یک برند نام می‌بریم، باید بررسی کنیم که آن برند چه اثری در ذهن مردم از خود به جای گذاشته و چگونه تصویر ذهنی آن ها درباره خود را شکل داده است. تایپ در نقاط تماس برند -یعنی فضاهایی که مخاطب آشکار و پنهان یک برند تجربه‌ای از آن به دست می‌آورد- حضوری همیشگی دارد.
او افزود: از تایپ همواره برای ارائه محتوا استفاده می‌کنیم و تایپ به خوبی توانایی انتقال شخصیت یک برند را دارد. شخصیت برند، تمام وجوه انسانی آن برند است. شما در مواجه با یک برند می‌توانید چشم‌تان را ببندید و آن را انسانی تصور کنید و سپس در پی توصیف آن برآیید.
IBM که در سال‌های اخیر تایپ اختصاصی خود را توسعه داده‌است در معرفی برند خود می‌گوید:«همواره در پی ایجاد پیوندی میان انسان وماشین بوده و هستیم.»، این شرکت فعال در زمینه تکنولوژی توانسته این مفهوم را در دیزاین تایپ ویژه‌اش وارد کند به طوری که فرم‌های انسانی و طبیعی با رویکردی مهندسی‌شده در دیزاین حروف دیده می‌شود. تایپ همچنین می‌تواند برای یک برند ایجاد تمایز کند تا مخاطب برند را از سایر رقبا تشخیص دهد. با این حال ما امروز در ایران با برندهای متعددی روبرو هستیم که همگی از یک تایپ استفاده می‌کنند در حالی که می‌توانند با به‌کارگیری تایپ خود را از رقبایشان متمایز کنند. به گفته او؛ تایپ برای یک برند یکپارچگی ایجاد می‌کند. به عنوان نمونه، سامسونگ برندی است که مجموعه کالای متنوعی را برای ملیت‌های مختلفی تولید می‌کند. سامسونگ با استفاده از تایپ اختصاصی خود که برای زبان‌های گوناگون و کشورهایی که در آن حضور دارد توسعه داده است، توانسته برندش را درعرصه بین المللی یکپارچه نگاه دارد. برندهایی که دارای زیر برندهای گوناگون اما با رفتاری یکسان هستند نیز از تایپ برای یکپارچه‌سازی بهره می‌گیرند. به عنوان مثال می‌توان از گوگل نام برد. گوگل زیر برندهای متعددی دارد که هویت برند اصلی را حفظ کرده‌اند و تایپ به عنوان عنصری مشترک آنها را به هم پیوند داده است.
این تایپ‌دیزاینر ادامه داد: یک تایپ زمانی می‌تواند موفق عمل کند که خوانایی خوبی داشته باشد و خواندنی باشد تا بتواند اعتبار یک برند را حفظ کند. اجزای دیداری برند همواره در حال تغییر هستند اما تایپ پای ثابت یک برند است. در واقع تایپ، DNA برند را منتقل می‌کند.
او افزود: برخی از برندها استفاده از تایپ خود را برای عموم آزاد می‌کنند تا در فضاهای مختلف از آن استفاده شود. حتی از دیزاین یک کافی‌شاپ با تایپ‌شان استقبال می‌کنند. تایپ می‌تواند از برند جدا شود و به حیاتش ادامه دهد، به همین دلیل است که تایپ برای یک برند اعتبار کسب می‌کند.
درادامه این نشست امید امامیان که پیرامون موضوع کپی و غیرکپی در تایپ‌دیزاین سخن می‌گفت با، مقایسه اجمالی بین فیلم Dog day afternoon با فیلم آژانس شیشه‌ای ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا گفت: در سال ۱۹۷۲ در بروکلین جوانی از بانک سرقت می‌کند و داستان این سرقت و گروگان‌گیری بعدها دستمایه ساخت فیلم Dog day afternoon با کارگردانی سیدنی لومت می‌شود وچندین سال بعد فیلم آژانس شیشه‌ای به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا در ایران ساخته می‌شود. وقتی این دو فیلم را با هم مقایسه می‌کنیم اشتراکات زیادی میان آنها، در شخصیت‌پردازی و سیر داستان می‌بینیم. من نظری درباره کپی بودن یا غیر کپی بودن فیلم آژانس شیشه‌ای نمی‌دهم، اما مقایسه این دو فیلم کمک می‌کند تا کمی بیشتر با فضای موجود آشنا شویم. او افزود: برای این که ما بتوانیم درباره کیفیت بصری در تایپ قضاوت کنیم، باید اطلاعات کاملی در این زمینه داشته باشیم. شباهت تایپ‌ها با هم مثل شباهت انسان‌هاست. یک انسان ایرانی با یک انسان اروپایی از نظر هویت انسانی، اسکلت و موارد دیگر شباهت دارد اما تفاوت هایی هم از نظر رنگ پوست، قد، نوع زبان با یکدیگر دارند.
امامیان در ادامه با اشاره به طراحی ادوبی عربیک در سال ۲۰۰۸ گفت: این فونت در بسیاری از کشورها با استقبال مواجه شد. چهار سال پس از طراحی این فونت بانک سامان به رضا سالاری‌فر سفارش فونتی برای ارایه خدماتش داد و همزمان بانک اقتصاد نوین چنین سفارشی را به هیربد لطفیان داد. دو خطی که سالاری‌فر و لطفیان طراحی کردند شباهت‌هایی با خط ادوبی عربیک دارند. وجه تشابه آنها غلبه دور بر سطح است. شاید اگر فردی که به تایپ دیزاین تسلط نداشته باشد این دو خط ابداعی را کپی خط ادوبی عربیک بداند. اما باید در نظر گرفت که هر شباهتی دال بر کپی نیست. دلیل بیشتر شباهت‌ها را باید در موضوع سفارش و خواست مشتری در نظر گرفت.
او در بخش پایانی سخنانش گفت: طراحی تایپفیس رسمی محدود است و یک طراح گرافیک هنگام طراحی تایپ نمی‌تواند مثل یک هنرمند تجسمی رفتار کند. در طراحی تایپ دیزاین مرز بین کپی بودن وغیر کپی بودن بسیار باریک است و در حال حاضر معیار روشنی برای بررسی این موضوع در تایپ فارسی و عربی وجود ندارد.
