از خط تا خط مهدی سعیدی

مهدى سعيدى يكى از موفق‌ترين طراحان دوره‌ى اخير گرافيك معاصر ايران می باشد. موفقيت وى را در ٢حوزه مى‌توان خلاصه كرد، يكى آن‌كه توانسته است براساس خط و هويت ايرانى به يك بيان بصرى قابل قبول و خاص خود برسد كه شايد خواست بسيارى از طراحان ايده‌آل‌گرا باشد و ديگر آن‌كه به يمن اين حركت توانسته است در بسيارى از فستيوال‌ها و جشنواره‌هاى جهانى جلب توجه كند و جوايز و افتخارات زيادى را كسب كند. كتاب (از خط تا خط) مجموعه‌ى تلاش‌ها و ايده‌هاى مهدى سعيدى طى ۱۴سال اخير مى‌باشد كه سال۹۲ وارد بازار هنر شده است. كتاب شامل چندين مقدمه از هنرمندان و طراحان مطرح بين‌المللى و ايرانى مى‌باشد.از جمله «آلن لوکرنک» از فرانسه، «رنه ونر» و «نیکلاس تراکسلر» از سوییس، «یوجی ساتو» از ژاپن و «آیدین آغداشلو» از ایران. مقدمه‌ى آلن لوكرنك به‌غير از آن كه تعريف و تمجيدى از مهدى سعيدى باشد حاوى نكاتی آموزنده، جالب و قابل تامل است راجع به نوع نگاه يك هنرمند غير ايرانى به اثارى از اين دست، كه در اين پست بخشى از آن را مى‌آوريم .

آلن لوكرنك نوشته است: من همیشه جریان گرافیک معاصر ایران را به جریان طراحی پوستر لهستان در دههء شصت تشبیه کرده ام. از این نظر که قضاوت های صورت گرفته در مورد این دو جریان به هم نزدیک اند.  به عنوان مثال به اشتباه از یک سبک پوستر لهستانی صحبت به میان آورده می شود حال آن که هر یک از هنرمندان این جریان، شیوه خاص و بدیع را گسترش می دادند. در مورد گرافیک ایران نیز همین گونه است؛ غنای آن منوط به سبک های فردی، متنوع و همچنین استعدادهای گوناگونی است که آن را می سازند. بسیاری در غرب حضور این جریان پوستر ایرانی را ندیده اند، یا قادر به درک آن نبوده اند، همهء ما در زمانی از زندگی خود فاقد بصیرت و بی تفاوت می شویم و اغلب اوقات درک این واقعیت به واکنش های اصولگرایانه می انجامد. رضا عابدینی، یکی از مستعدترین گرافیست های این نسل، نخستین هنرمندی بود که مورد توجه و تشویق های بین المللی قرار گرفت و بدین ترتیب، ناخواسته موجب مخفی ماندن جنبه های غنای گرافیک ایران که همانا تنوع آن است،گردید.امروزه نوبت مهدی سعیدی است که جوایز، افتخارات و امتیازات را درو کند. من انتظارش را دارم، چرا که هر چیز زمانی دارد، من از مدت ها پیش تصاویر او را مشاهده کرده بودم و کاملاً تصور می کردم که این موفقیت می بایست روزی از راه برسد.

ارزش موفقیت را باید خوب شناخت؛ موفقیت همانند مد، موقتی، گریزان و متغیر است، اما بی فایده نیست چرا که موفقیت، نگاه ها را با خود به سوی يك اثر می برد و بدين گونه ارزش آن اثر را مشهود می سازد. هر فرهنگ و هر کشوری، خواه در زمینهء فرهنگی یا تجاری، زبانی گرافیکی را گسترش می دهد که این زبان، هم زمان به ویژگی های فرهنگی خاص محیط خویش و به کد های ارتباط بین المللی پاسخ می دهد. اشتباه خواهد بود اگر بخواهیم از این جهانی سازی، روش ها و تکنیک های ارتباطی فرار کنیم. این گونه است که بسیاری از کشور های دنیا روح خود را از دست داده اند و این چنین به ترویج زبانی واحد دست یازیده اند که به مقتضای مد، تغییر و نوسان پیدا می کند. برای معاصر بودن، گرافیک نباید کاملاً این کد ها را بپذیرد. کشورهایی با سنت فرهنگی و گرافیکی قوی، همچون ژاپن، این نکته را ثابت کرده اند و من فکر می کنم در مورد ایران نیز همین گونه باشد. من بارها گفته ام که گرافیک ایران بسیار مدیون کار مرتضی ممیز است. او استعدادها را گرد هم آورد و گرافیک معاصر را دوباره وارد دانشگاه نمود. ممیز میل به مدرنیسم و بعد هنری را برانگیخت. لیکن اگر ایران وارث فرهنگ غنی و خصوصاً ناب در عرصهء هنرهایی چون، خوشنویسی و تصویرگری نبود، علی رغم نفوذ خارق العادهء ممیز، فکر نمی کنم عمل وی می توانست نتایجی این چنین مثال زدنی به بار بیاورد.

طراحان ایرانی، به ویژه جوانان، نشان داده اند تا چه حد توانایی آن را دارند که کدهای طراحی بین المللی را در هم بیامیزند. و این نکته را در مسابقات مختلف چه از نظر کیفیت در ایده و چه از نظر كيفيت در اجرا به اثبات رسانده اند. البته هر چند این واقعیت وجود دارد، اما من همواره آثاری را ترجیح می دهم که کدهای آن با فرهنگ من هم خوانی ندارند، آثاری که در آن، انگلیسی عرصه را به نفع فارسی خالی می کند. درزمانی که تایپوگرافی در مغرب زمین نقش بیش از پیش مهمی ایفا می کند و باعث می شود که متن به تصویر یا موتیف تبدیل شود، ایران با سنت خوشنویسی خود – که در سطح یک هنر شناخته می شود – یکباره خود را در رأس قلهء مدرنیته می یابد. به خصوص الفبای فارسی که بی نهایت غنی تر و تزئینی تر از الفبای لاتین است امکان کمپوزیسون های بی نظیری را که هرگز با الفبای لاتین قابل تصور نیست فراهم می کند.

تمام این حرف ها برای این است که بگویم استعداد مهدی سعیدی زمانی آشکار و متمایز می شود که وی به نوشتار اهمیت می دهد. این را می توان درپوستر ” جشنوارهء موسیقی ذکر و ذاکرین “، پوستر ” سه نگاه ایرانی”، پوستر ” باغ ایرانی ” و یا حتی در پوستر کنگرهء ” شیخ صفی الدین ارموی اردبیلی ” دید. تاکید من بیش تر بر این تصاویر است تا تصاویر دیگر او، هر چند می دانم این آثار نیز بخش مهمی از کارهای مهدی سعیدی است که ظرافت رویکرد و دقت تجزیه و تحلیل خود را به ما نشان می دهد، اما در تصاویر نامبرده او در عین دقت و وفاداری به موضوع خود، و بدون کاستن از اهمیت شان حتی از موضوع هم فرا تر می رود. این جاست که مهدی سعیدی بیش از یک گرافیست جلوه گر می شود. او يك خالق است وتصاویری خلق می کند که وجودشان از خودشان است. و این کار همیشه ساده و آشکار نیست، چراکه هنرمند همیشه به نکات قوی خود واقف نیست… واقعاً مشکل است که در مسیر تنهای خلاقیت و ابتکار باقی ماند و ادامه داد، درعوض به سهولت می توان موفقیت ها را تکرار کرد… جامعهء گرافیک ایران به ارزش های خود اطمینان دارد. هر سال استعداد های تازه ای از راه می رسند و هر یک مجبورند دائما از دیگری گوی سبقت بربایند. طراح گرافيك از طرفی در خدمت موضوع (سوژه) خود و شخص سفارش دهنده است، ولی بردهء او نیست، طراح گرافيك زمانی به هنرمند تبدیل می شود که اثرش سفارش را فراتر نهاده و اثر وجودش را از خودش بگیرد. بی تردید این یک رویاست، یک توهم است اما به زحمت امتحان کردنش می ارزد. من بی صبرانه منتظرم ببینم چگونه کار مهدی پیشرفت می کند، چگونه او  سبک خود را حفظ و تلطیف می کند. با استعدادی که وی تا کنون از خود نشان داده جای هیچ گونه نگرانی نسبت به آینده خود باقی نمی گذارد.
يادآور مى شويم این کتاب با شمارگان دو هزار نسخه، 384 صفحه و بهای 70 هزار تومان از سوی انتشارات کتاب آبان روانه کتابفروشی‌ها شده است.

01  02  03  05

07  10  12  13  14  15  16  24  25  cover


  1. با سلام واحترام
    وارزوى سلامت وشاد باش
    خيلى خوشحال وخرسندم از انتشار اين اثر
    كه نقطه عطفى تاريخى براى نقشى تازه ونمودى بسيار جامع
    براى خوشنويسى در كاربردهاى گرافيكى ايران است
    جناب سعيدى با خلاقيتى كم نظير وقريحه اى شگرف
    نگاه تازه ومقبلول وماندگارى داشت براى ارايه رويدادى بديع
    از اقلام سنتى ايرانى
    كه با تلاش وكوشش و ومطالعات گسترده در بن مايه هاى عملى ونظرى
    به ارايه مجموعه اى پرداخت كه نسل نوجوى امروز تشنه ان است
    اميد كه اين تعالى طلبى سرمشق همه كسانى باشد كه
    در پي رويشى تازه هستند

  2. استاد بزرگوار جناب یدالله کابلی عزیز ،
    با سلام و احترام
    ما درس پس می دیم جناب استاد / در ضمن مقدمه ای که جنبعالی لطف کردید و برای آثارم مرقوم فرمودید برای مجموعه ای دیگر از آثارم که در آلمان منتشر شده استفاده گردید. به محض این که به دستم برسد
    با ارادت تقدیم حضورتون می کنم

  3. با سلام و با تشکر از شما جناب سعیدی.سپاس شما را که به ارزشهای روحی و جسمی خوشنویسی توجه می کنید و آنها را بصورت کاربردی مورد استفاده قرار میدهید.جدا از آن کیفیت چاپ کتابتان را تحسین میکنم با اینکه آن را بصورت مجازی مشاهده کردهام اما احساس خوبی از آن دارم.کتابی در این زمینه در دست تالیف دارم که آن هم شامل 17 سال تلاش من در عرصه خوشنویسی و گرافیک و کاربردهای تایپوگرافیست .انشاا… پس از انتشار اطلاع رسانی خواهم کرد.با سپاس محسن دانشور طراح گرافیک خوشنویس نقاش طراح مد ولباس09173050782 از شیراز

  4. یکی از بهترین خبرهایی بود که شنیدم،واقعا خوشحال شدم و تبریک میگم به آقای سعیدی عزیز،چند وقت پیش کتاب اطلس طراحان رو که گرفتم توی اون لیست بلندبالا و بین المللی اسم استاد سعیدی رو دیدم،واقعا حس غرور و فخر بهم دست داد،افتخار میکنم به داشتن همچین هنرمندی در کشورم.
    با آرزوی توفیق و ترقی روزافزون
    اعظمی

  5. با سلام و خسته نباشید
    خوشحالم از موفقیت بزرگ شما و افتخار میکنم در کشوری زندگی میکنم که مردمی هنرمند در ان زندگی میکنند.. اقای سعیدی در باره پوستر شمس تبریزی چه تعریفی دارید؟

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *