سیزدهمین جشنواره تجسمی فجر از روز شنبه (۱۸ بهمن ماه) آغاز به کار می‌کند. در جشنواره امسال ۷۰۹ اثر از ۵۱۱ هنرمند به نمایش گذاشته می‌شود و به گفته دبیر جشنواره، زنان هنرمند حضور پررنگ‌تری در جشنواره امسال داشتند.
نشست خبری سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر امروز سه‌شنبه ۱۴ بهمن ماه با حضور هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی، علی‌اشرف صندوق‌آبادی دبیر اجرایی و احمد وکیلی دبیر هنری جشنواره تجسمی فجر برگزار شد.
هادی مظفری در ابتدای این نشست با اشاره به اهداف جشنواره‌های تجسمی و بینال‌های هنری و برگزاری آنها، گفت: این گفتمان که جشنواره تجسمی فجر جایگزین دوسالانه‌های تخصصی انجمن‌ها شده است، واقعیت ندارد، چراکه هر کدام مسیر خودشان را با اهداف و برنامه‌ریزی مجزا دنبال می‌کنند. بینال‌های هنری در حال برگزاری هستند، جشنواره‌های هنرهای تجسمی از جمله جشنواره تجسمی جوانان و فجر نیز مسیر خودشان را طی می‌کنند. البته هر کدام با اهداف و برنامه‌ریزی‌های مجزا و گروه مخاطب هدف منحصر به خودشان.
وی به آثار این دوره جشنواره هنرهای تجسمی فجر اشاره کرد و افزود: در این دوره جشنواره تجسمی فجر علاوه بر کمیت آثار، کیفیت هم ارتقا پیدا کرده است که پس از دیدن آثار شما هم به این نتیجه خواهید رسید.
مظفری با بیان اینکه احتمال می‌رفت دوران قرنطینه و فاصله‌گذاری‌ها به بسیاری از حوزه‌های هنری آسیب بزند، گفت: در کنار آسیب‌هایی که از سوی بیماری کرونا و قرنطینه به حوزه هنر وارد شد، یک فرصت جدی در دوران قرنطینه برای هنرمندان به وجود آمد و اساتید، هنرمندان و هنرجویان تجسمی به خلق و آفرینش اثر پرداختند و امروز شاهد بخشی از این آثار در جشنواره تجسمی فجر هستیم.
وی با بیان اینکه ویژگی اصلی جشنواره تجسمی فجر، عام بودن آن است، توضیح داد: از آنجایی که بخش عمده رویدادهای هنرهای تجسمی متمرکز در تهران است اما جشنواره هنرهای تجسمی فجر به پایتخت محدود نمی‌شود و ۷۰ درصد آثار پذیرفته شده در نمایشگاه متعلق به هنرمندان شهرستانی است. یعنی این جشنواره ایران‌شمول است و حجم ۲ هزار اثری از بین ۳ هزار اثری کل آثار متعلق به هنرمندان شهرستانی است.
مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به پر تراکنش‌ترین استان‌های شرکت کننده در جشنواره فجر اشاره و بیان کرد: تهران با ۱۱۵۹ هنرمند در صدر قرار دارد و استان‌های اصفهان با ۳۲۳ هنرمند، خراسان رضوی با ۲۲۵ هنرمند، البرز با ۱۷۱ هنرمند، آذربایجان شرقی با ۱۴۷ هنرمند، فارس با ۱۴۰ هنرمند، مازندران با ۱۰۳ هنرمند، گیلان با ۸۴ هنرمند، خوزستان با ۸۳ هنرمند، همدان با ۵۸ هنرمند و سایر استان‌ها با رقم‌های متفاوت و زیر ۵۰ هنرمند در این جشنواره حضور دارند. این حجم از هنرمندان در استان‌های مختلف، سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر را تبدیل به رویدادی ملی برای همه هنرمندان کرده است. افتتاحیه جشنواره تجسمی فجر به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی، در سه روز مجزا برگزار خواهد شد.
مجموع آثار نسبت به سال قبل ۲ برابر شده است
وی درباره نمایشگاه آثار تجسمی فجر گفت: نمایشگاه آثار سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر میزبان ۷۰۹ اثر و ۵۱۱ هنرمند خواهد بود که پیشرفتی ۹۶ درصدی در آثار و ۹۲ درصدی در تعداد هنرمندان را نسبت به سال گذشته شاهدیم. سال گذشته در نمایشگاه، ۳۶۳ اثر از ۲۶۸ هنرمند داشتیم. بر همین اساس، استقبال خیره‌کننده بود و مجموع آثار نسبت به سال قبل ۲ برابر شده است.
مظفری با اشاره به اینکه افتتاحیه جشنواره تجسمی فجر به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی، در سه روز مجزا برگزار خواهد شد، در این مورد توضیح داد: روز شنبه ۱۸ بهمن ماه نمایشگاه آثار جشنواره در بخش طوبی زرین، روز یکشنبه ۱۹ بهمن ماه، نمایشگاه بخش چاپ دستی و روز دوشنبه ۲۰ بهمن ماه نمایشگاه «ستارگان بین‌المللی هنر ایران» در مؤسسه فرهنگی هنری صبا فرهنگستان هنر افتتاح خواهد شد. این نمایشگاه به مدت ۱۲ روز و تا ۳۰ بهمن ماه ادامه خواهد داشت.
علی‌اشرف صندوق‌آبادی دبیر اجرایی جشنواره نیز در این نشست گفت: در بخش طوبی زرین در تعداد آثار رقم قابل توجهی افزایش داشتیم و از نظر کیفی نیز باید اشاره کنم که در کلیه داوری‌ها در کنار داوران بودم و حساسیت و دقت آنها را شاهد بودم. کیفیت آثار به گواه همه اساتید، بی‌سابقه عنوان شد و حتی انتظارمان این بود تعداد حذفی‌ها زیاد باشد اما تصمیم هیأت داوران به دلیل بالا بودن کیفیت این بود که این تعداد کم شود.
وی تاکید کرد: در بخش طوبی زرین همچنین برای اینکه فرصت را به جوانان مستعد دهیم، برگزیده‌های جشنواره‌های جوانان را بدون داوری در مرحله اول، آنها را به مرحله دوم داوری فرستادیم.
صندوق آبادی در مورد تعداد آثار جشنواره نیز توضیح داد: تعداد کل آثاری که به جشنواره رسیده ۷۷۵۳ اثر بوده است که از این میان ۲۳۱۵ اثر از ۹۱۱ هنرمند در رشته عکاسی، ۱۹۷۰ اثر از ۸۳۹ هنرمند در رشته نقاشی، ۸۷۱ اثر از ۳۷۱ هنرمند در رشته مجسمه‌سازی، ۴۱۳ اثر از ۲۱۰ هنرمند در نگارگری، ۲۶۶ اثر از ۱۰۰ هنرمند در رشته کاریکاتور، ۲۵۴ اثر از ۱۵۰ هنرمند در هنرهای جدید، ۱۲۷ اثر از ۷۶ هنرمند در رشته سرامیک بود. تعداد شرکت‌کنندگان خانم نیز نویدبخش خلق آثار با لطافت و ظرافت در آینده را می‌دهد.
وی در مورد بخش ستارگان نیز بیان کرد: در بخش ستارگان، هنرمندان و اساتیدی را که در جشنواره‌های جهانی مقام‌هایی آورده‌اند، معرفی خواهیم کرد چراکه تلاش آنها به عنوان تلاش‌گران ارزشمند در حوزه هنرهای تجسمی و کسانی که در دنیا پرچم ایران را افراشته داشتند، دیده شود. ۱۶۷ اثر از ۶۷ هنرمند مقام‌آور و ستاره در بخش نمایشگاهی «ستارگان بین‌المللی هنر ایران» به نمایش درخواهد آمد و همچنین کتابی از این آثار منتشر شده است که در دسترس قرار می‌گیرد.
دبیر اجرایی سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر همچنین درباره بخش «تجلیل از مفاخر هنرهای تجسمی» نیز توضیح داد: با توجه به حذف شدن این بخش در سال گذشته، امسال ۹ نفر مورد تجلیل قرار خواهند گرفت که اسامی آنها عبارتند از جعفر نجیبی در حوزه مجسمه و سرامیک، احمد عبداللهی‌نیا در حوزه کاریکاتور، سعید رزاقی در حوزه تصویرسازی، گارنیک درهاکوپیان در حوزه نقاشی، خشایار قاضی‌زاده در حوزه نگارگری، یعقوب آژند در حوزه پژوهش، محمدحسین حیدری در رشته عکاسی، محمد سلحشور در حوزه خوشنویسی و احمد آقاقلی زاده در رشته گرافیک.
احمد وکیلی دبیر هنری سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر نیز با ارائه توضیحاتی درباره بخش چاپ دستی که کارگاه‌های آن با مدیریت وی برگزار خواهد شد، توضیح داد: برای توضیح این بخش ابتدا باید توضیحی درباره واژه «عیدی‌سازی» بدهم؛ در دوران قدیم که هنر مکتبی بوده و استادی و شاگردی، معمولاً اساتید برای عید نوروز باسمه‌ای کار می‌کردند و آنها را به شاگردانشان عیدی می‌دادند. کسانی که تعداد عیدی‌های بیشتری داشتند نشان‌دهنده سابقه شان بود. نکته دیگر اینکه، تبادل یکی از مسائلی است که در چاپ دستی اتفاق می‌افتد و هنرمندان این عرصه همیشه تلاش در تبادل دارند به همین دلیل در بخش نمایشگاهی چاپ دستی، ۵۰ اثر از طریق تبادل از دانشگاه بوستون و دانشگاه بلژیک به دست ما رسیده است که به نمایش در می‌آیند.
وی افزود: علاوه بر این از اساتید مدعو درخواست کردیم تعدادی از آثارشان را برای ما ارسال کنند که آنها نیز به نمایش گذاشته خواهند شد. یکی از مباحث جدی که در جلسات شورای سیاستگذاری جشنواره مطرح شد، بحث خرید آثار برگزیده شرکت‌کنندگان همچون سال گذشته بود. برای این منظور ۲ راه پیشنهاد شد؛ یکی تعلق جایزه به آثار برگزیده و دیگری خرید آنها که در نهایت قرار بر تعلق جوایز به برگزیدگان شد
وکیلی با بیان اینکه در نمایشگاه چاپ دستی، ۵ ورک‌شاپ یا کارگاه برگزار خواهد شد، گفت: در کارگاه چاپ سنگی، برای اولین بار روش تولید و تکثیر چاپ سنگی را به نمایش می‌گذاریم و در کنار آن فیلم‌هایی از تکنیک‌های مختلف چاپ سنگی نمایش داده می‌شود. همچنین ورک‌شاپ چاپ فلز نیز داریم که مهدی گودینی ۲ تکنیک این حوزه را در ۲۳ و ۲۴ بهمن و آنالی وکیلی ۱۹ و ۲۰ بهمن ماه به نمایش می‌گذارند. روز ۲۹ و ۳۰ بهمن نیز خودم درباره تفاوت چاپ دستی و صنعتی و برخورد با یک پلیت تدریس می‌کنم.
دبیر هنری جشنواره تجسمی فجر تاکید کرد: لیتوگرافی یا چاپ سنگ، هنر مرده‌ای در این مملکت است و این کارگاه‌ها خون تازه‌ای در این حوزه خواهد دمید. وی در پایان سخنانش گفت: در بخش چاپ دستی از هر هنرمند یک یا دو اثر خریداری خواهد شد.
خرید آثار برتر نداریم
در ادامه نشست، هادی مظفری درباره بحث خرید آثار برگزیده جشنواره تجسمی فجر گفت: یکی از مباحث جدی که در جلسات شورای سیاستگذاری جشنواره تجسمی فجر به بحث گذاشته شد، بحث خرید آثار برگزیده شرکت‌کنندگان همچون سال گذشته بود. برای این منظور ۲ راه پیشنهاد شد؛ یکی تعلق جایزه به آثار برگزیده و دیگری خرید آنها که در نهایت با تصمیم شورای سیاستگذاری جشنواره تجسمی فجر، قرار بر تعلق جوایز به برگزیدگان شد.
وی همچنین در مورد بخش «گالری‌ها» که سال گذشته در جشنواره وجود داشت، بیان کرد: در این دوره جشنواره تجسمی فجر، نمایشگاه چاپ دستی جایگزین بخش «گالری‌ها» شد و این موضوع بیشتر به نگرانی‌های ما درباره بحث فاصله‌گذاری‌ها با توجه به شلوغی سال گذشته بر می‌گشت که تجمع و ازدحام بسیاری را در باغ موزه قصر شاهد بودیم. در این مورد همچنین، در تدارک رویدادهای ویژه و اکسپوهای فروش آثار هستیم که در صورت قطعی شدن به استحضار می‌رسد.
در پایان نشست، سعید اسلام‌زاده روابط عمومی اداره کل هنرهای تجسمی و سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، متنی از کیانوش غریب‌پور که درباره پوسترهای این دوره جشنواره نوشته بود، قرائت کرد که به قرار زیر است:
«پوسترهای امسال، بر پایه آثار هنرمندان حاضر در سیزدهمین جشنواره طراحی شد. امسال تصمیم گرفتیم از استعدادهای درخشانی که در سال‌های اخیر در بخش طوبای زرین درخشیده‌اند یا هنرمندان حرفه‌ای مدعو در بخش‌های جانبی در طراحی پوستر یاری بگیریم، تا پس از سه دوره طراحی منسجم و هویت‌سازی‌های فراگیر و نافذ، هم از احتمال تکرار سلیقه پیشگیری کنیم، هم میدان یک رویداد کشوری را به روی هنرمندان کشور باز کنیم.
۲ پوستر بخش اصلی و بخش جانبی، هر ۲ زیر نظر مستقیم مدیر هنری رویداد شکل گرفت؛ و هر چند طراحی‌گرافیک هر ۲ اثر در نهایت با طراحی او فراهم شد، اما در حقیقت ۲ پوستر، با درونمایه اثر ۲ هنرمند مستقل خلق شده است.
پوستر طوبای زرین از مجموعه روایت‌های طناز خانم عاطفه شیدمؤدب ساخته شد که پرداختی معاصر و دقیق از تصویرگری معاصر نگاره‌های آشنای نگارگری ایران است. پوستر بخش عیدی‌سازی نیز، برشی از یک اثر خوش‌ساخت و استادانه از آقای احسان خاکسار حقانی است که پرداختی معاصر است از امتداد سنت و زیبایی‌شناسی سده‌های متأخر هنر ایران.»