هوش مصنوعی در حال تغییر دنیای عکاسی با سرعتی بی‌سابقه است. آنچه زمانی نیازمند سفر، برنامه‌ریزی و صبر برای نور مناسب بود، اکنون تنها با چند کلمه و در چند ثانیه قابل تولید است — توسط هر کسی، در هر کجا.
به‌زودی، تصاویر تولیدشده با هوش مصنوعی تقریباً از عکس‌های واقعی قابل تمایز نخواهند بود. بدون تجهیزات گران، بدون پروازهای طولانی، بدون لحظات از‌دست‌رفته؛ فقط در لحظه و کاملا فوری.
این وضعیت چالشی جدی برای عکاسان حرفه‌ای ایجاد کرده است. هنرمندان هوش مصنوعی بدون تجربه یا ابزار حرفه‌ای می‌توانند انبوهی از تصاویر خلق کنند — آن هم با هزینه‌ای بسیار کمتر.
پس سرنوشت هنر عکاسی و کسانی که پشت دوربین هستند چه خواهد شد؟
این پرسشی‌ست که نویسنده مقاله، مارسِل فان اُستن، دو سال است با آن درگیر است. او که عکاس طبیعت و مناظر است، می‌گوید هوش مصنوعی پنجمین انقلاب بزرگ تاریخ بشر است. بسیاری هنوز نمی‌دانند این فناوری دقیقاً چه قابلیت‌هایی دارد یا به کجا خواهد رفت، اما او در کنار هیجان‌زدگی، نگران هم هست.
بیشتر بخوانید: این عکاس مد، پس از ترک شغلش، به خلق آثار هنری با هوش مصنوعی روی آورد
او باور دارد اگرچه هوش مصنوعی تهدیدی برای حرفه عکاسی است، اما نباید تنها به جنبه‌های منفی آن پرداخت. به نظر او، هوش مصنوعی می‌تواند میلیون‌ها هنرمند جدید خلق کند و کهکشانی از هنر نو پدید آورد — موضوعی که در عین هیجان‌انگیز بودن، نگران‌کننده نیز هست.
برای فان اُستن، عکاسی تنها ثبت تصویر نیست، بلکه تجربه کشف طبیعت، مشاهده حیوانات، و حضور در لحظه است — چیزی که هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزین آن شود. اما با وجود این، او تصمیم گرفته به جای مقاومت، این فناوری را کشف کند و ببیند چه چیز تازه‌ای به کارش می‌افزاید.
ماه گذشته، او با استفاده از عکس‌های کتاب پرفروشش با نام «مادر؛ ادای احترام به مادر زمین»، وارد دنیای ویديو و تصاویر تولیدشده با هوش مصنوعی شد. او با نوشتن دستورات (prompt) برای هوش مصنوعی، به بازآفرینی صحنه‌ها پرداخت؛ کاری که به گفته خودش، شبیه کارگردانی یک فیلم بود. توصیف حرکت دوربین، نور، باد و عناصر بیرون از قاب، به تجربه‌ای خلاقانه و حتی اعتیادآور تبدیل شد.
او در ساخت ایده‌هایش تلاش کرد مثل همیشه ساده و طبیعی عمل کند، بدون افکت‌های فانتزی. در برخی صحنه‌ها از عکس اصلی شروع کرد و آن را گسترش داد، در برخی دیگر تصویر نهایی هدف او بود. در پایان، بهترین بخش‌ها را تدوین کرد، افکت‌های صوتی و موسیقی افزود و حاصل کار، تصاویرش بود که «زنده» شده بودند.
فان اُستن می‌گوید متخصص هوش مصنوعی نیست، اما از نتیجه شگفت‌زده شده و این تجربه، بُعدی تازه به کارش بخشیده که پیش‌تر هرگز تصور نمی‌کرد.
او هنوز عکاسی سنتی را کنار نگذاشته — همچنان سفر می‌کند، عکاسی می‌کند و تور برگزار می‌کند — اما اکنون به هوش مصنوعی به چشم ابزاری تازه در مسیر خلاقیت نگاه می‌کند؛ نه جایگزینی برای عکاسی، بلکه گسترشی برای آن.
