این یک سوال پیچیده و بحث‌برانگیز است که فعلا جواب قطعی برای آن وجود ندارد. با توجه به رویکردهای متفاوتی که در مورد هوش مصنوعی وجود دارد، ممکن است قوانین و تفسیرهای مختلفی در مناطق حقوقی مختلف برای مالکیت آثار هنری خلق‌شده توسط هنرمندان با هوش مصنوعی وجود داشته باشد. برخی هوش مصنوعی را رقیب سرسخت هنرمندان می‌دانند. این در حالیست که برخی دیگر از هنرمندان به‌خوبی در راستای سرعت‌بخشیدن و اعتلای فعالیت‌هایشان از آن بهره می‌برند. در ادامه برخی از احتمالات ممکن و قانون های مرتبط با هوش مصنوعی را با هم مورد بررسی قرار می‌دهیم.
قانون مرتبط با خلق اثر هنری با هوش مصنوعی
اگر هنرمند از هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار برای بیان دیدگاه خلاقانه خود استفاده کند و در انتخاب ورودی‌ها به هوش مصنوعی یا ویرایش خروجی آن از اصالت کافی برخوردار باشد، ممکن است بتواند ادعای حق تکثیر بر روی اثر خود را داشته باشد. اگر هنرمند بتواند از هوش مصنوعی تنها به عنوان یک ابزار استفاده کند و ایده پردازی کند و حتی هویت مستقلی برای آثارش به نمایش بگذارد نتیجه نهایی اثر میتواند متعلق به او باشد، این مشابه این است که هنرمند از دوربین، نرم اقزارهای گرافیکی پیشرفته یا خودکار استفاده میکند. او نویسنده یا طراح اثر خود است، حتی اگر از یک دستگاه یا نرم افزار برای خلق آن استفاده کند.
اگر هوش مصنوعی اثر را به تنهایی و بدون هیچ دخالت یا راهنمایی انسانی و تنها با فشردن یک کلید تولید کند، ممکن است اثر از حمایت حق تکثیر محروم باشد. چراکه برای این‌که اثر اصیل و محافظت‌شده باشد، نیازمند یک هنرمند انسانی است. هوش مصنوعی ایجاد تصویر را بسیار آسان میکند اما برای ایجاد یک اثر هنری که فکر، ایده، محتوا و هویت مستقل و خلاقانه‌ای داشته باشد نیاز به یک کارگردان هنری دارد، این تکنولوژی بر خلاف نگرانی‌های هنرمندان قابلیت‌های منحصر بفردی به ما میدهد که تنها بر اساس هنر و سواد بصری میتوان بهترین و متفاوت ترین استفاده از آن را به نمایش گذاشت.
درصورتیکه هوش مصنوعی به عنوان نویسنده اثر باشد، ممکن است اثر تحت حمایت حق تکثیر قرار گیرد اما مدت و محدوده حمایت مبهم و ناشناخته باشد. برای مثال، چگونه میتوان تاریخ ایجاد، انتشار یا مرگ هوش مصنوعی را تعیین کرد؟ چگونه میتوان ملیت یا محل اقامت هوش مصنوعی را شناسایی کرد؟ چگونه میتوان حقوق هوش مصنوعی را اجرا کرد یا به دیگران منتقل کرد؟
همان‌طور که می‌بینید، مسائل حقوقی و اخلاقی زیادی در این موضوع دخیل هستند. ممکن است قانون نتواند با توسعه سریع فناوری هوش مصنوعی همگام باشد. بنابراین، مهم است که هنرمندان، توسعه‌دهندگانِ هوش مصنوعی و سازندگان سیاست‌ها با هم همکاری کنند و راه‌حل‌هایی را پیدا کنند که منافع تمام ذی‌نفعان را متوازن کنند.
چطور مالک اثر را بین هنرمند و هوش مصنوعی تفکیک کنید؟
تفکیک مالکیت اثر بین هنرمند و هوش مصنوعی یک کار دشوار و پیچیده است که به معیارها و شرایط مختلفی بستگی دارد. برخی از عواملی که ممکن است در این تفکیک تاثیرگذار باشند عبارتند از:
- میزان مشارکت و کنترل هنرمند بر روی فرآیند خلق اثر: اگر هنرمند فقط از هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار استفاده کند قضیه فرق دارد. این هنرمند است که تصمیم می‌گیرد که چه ورودی‌هایی به هوش مصنوعی بدهد یا چه خروجی‌هایی را انتخاب یا ویرایش کند. در این حالت ممکن است بتواند مالکیت اثر را ادعا کند. اما اگر هنرمند فقط یک دکمه را فشار دهد و هوش مصنوعی به طور خودکار یک اثر را تولید کند، ممکن است مالکیت اثر به هوش مصنوعی تعلق گیرد.
- میزان اصالت و خلاقیت اثر: اگر اثر دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد و نوآورانه باشد که نشان‌دهنده شخصیت و بیان هنرمند یا هوش مصنوعی باشد، ممکن است مالکیت اثر به او تعلق گیرد. اما اگر اثر تقلیدی یا مشابه باشد که از آثار دیگران الهام گرفته شده باشد، ممکن است مالکیت اثر به هیچ‌یک از آن‌ها تعلق نگیرد.
- میزان ارزش و تأثیر اثر: اگر اثر دارای ارزش هنری، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی یا علمی باشد که برای جامعه مفید و مؤثر باشد، ممکن است مالکیت اثر به هنرمند یا هوش مصنوعی که آن را خلق کرده‌اند تعلق گیرد. اما اگر اثر بی‌ارزش یا مضر باشد و برای جامعه بی‌فایده یا زیان‌آور باشد، ممکن است مالکیت اثر به هیچ‌یک از آن‌ها تعلق نگیرد.
این‌ها فقط برخی از عوامل ممکن هستند که می‌توانند در تفکیک مالکیت اثر بین هنرمند و هوش مصنوعی نقش داشته باشند. ممکن است عوامل دیگری هم وجود داشته باشند که بسته به موقعیت و شرایط خاص هر اثر متفاوت باشند. بنابراین، برای تفکیک مالکیت اثر بین هنرمند و هوش مصنوعی، لازم است که همه جنبه‌های حقوقی، اخلاقی، هنری و اجتماعی را در نظر گرفت و به طور منصفانه و شفاف ارزیابی کرد.