یازده سال پس از معرفی سیستم متریال دیزاین توسط گوگل، حالا نسخه‌ی جدیدی از آن با نام Material 3 Expressive معرفی شده است؛ نسخه‌ای که به گفته‌ی گوگل، «پژوهش‌محورترین» به‌روزرسانی این سیستم طراحی تا به امروز به شمار می‌رود.
در حالی‌که نسخه‌های پیشین متریال دیزاین بیشتر بر مینیمالیسم و سادگی تأکید داشتند، نسخه‌ی جدید با رویکردی ماکسیمالیستی وارد صحنه شده است. این به‌روزرسانی همچنان امکان خلق طراحی‌های ساده را فراهم می‌کند، اما اکنون بیش از همیشه از رنگ‌های جسورانه، انیمیشن‌های بازیگوش و فرم‌های بصری خلاقانه بهره می‌برد. فونت جدید گوگل با نام Google Sans Flex Rounded با گوشه‌های گرد، جایگزین فونت‌های قبلی با لبه‌های تیز شده و طراحی را نرم‌تر و دوستانه‌تر جلوه می‌دهد.
دکمه‌ها در این سیستم جدید می‌توانند اشکالی متنوع داشته باشند؛ از فرم‌های کپسولی بزرگ گرفته تا اشکال ستاره‌ای. انیمیشن‌های پرتحرک‌تر و واکنش‌پذیرتر هم به صفحه‌نمایش روحی تازه بخشیده‌اند؛ مثلاً وقتی شماره‌ای را روی گوشی می‌گیرید، هر عدد فشرده‌شده دیگر اعداد را با حالتی کارتونی به عقب می‌راند.
به گفته‌ی «ونسا چو»، معاون طراحی گوگل:
«این نسخه، تکامل بعدی طراحی ماست. طراحی‌ای است با روح؛ یعنی همچنان هدف‌محور است، اما درعین‌حال با مخاطب ارتباط عاطفی برقرار می‌کند.»
بازنگری در مسیر متریال دیزاین
گوگل برای نخستین‌بار در سال ۲۰۱۴ سیستم متریال دیزاین را با الهام از نور و کاغذ معرفی کرد؛ سیستمی که به دنبال یکپارچه‌سازی ظاهر و تجربه‌ی کاربری در محصولات مختلف این شرکت بود. متریال دیزاین در ابتدا مفهومی انعطاف‌پذیر داشت که گویی کاغذی جادویی است که می‌تواند به هر شکل و ابزاری تبدیل شود. هدف اولیه این سیستم، فراتر رفتن از صفحه‌نمایش‌ها و تبدیل شدن به رابطی برای دنیای «اینترنت اشیا» بود.
اما مسیر آینده آن‌گونه که پیش‌بینی می‌شد، پیش نرفت. نه‌تنها جهان دیجیتال اطراف ما هوشمندتر نشد، بلکه تجربه‌ی کاربری بیشتر در دل تلفن‌های هوشمند متمرکز شد. در این میان، زبان مینیمالیستی متریال دیزاین تحت‌تأثیر شبکه‌های اجتماعی مانند تیک‌تاک و اینستاگرام رنگ باخت و از آن سادگی اولیه فاصله گرفت.
در سال ۲۰۲۱، گوگل تصمیم گرفت رویکرد خود را تغییر دهد و تمرکز را بر شخصی‌سازی گذاشت؛ با امکان انتخاب رنگ و فونت‌هایی که بیشتر بازتاب‌دهنده‌ی سلیقه‌ی کاربر باشند.
حالا در نسخه‌ی جدید، متریال دیزاین وارد فاز ابراز وجود شده است. دیگر قرار نیست طراحی در پس‌زمینه محو شود، بلکه حضور آن در صفحه باید جشن گرفته شود.
به گفته‌ی «میندی بروکس»، معاون تجربه کاربری در پلتفرم اندروید:
«ما در دوره‌ای از ابراز هستیم؛ دوره‌ای که شبکه‌هایی مثل تیک‌تاک شکل و جهت طراحی را تغییر داده‌اند. این سیستم طراحی به ما اجازه می‌دهد به‌عنوان طراح و توسعه‌دهنده، آن‌چه می‌خواهیم را در محصول بیان کنیم.»
از آزمایش تا اجرا
در محصولات مختلف گوگل، این تغییرات به‌گونه‌های متفاوتی خود را نشان می‌دهند. در اندروید، کاربران با ترکیب‌های متنوع‌تری از تایپ‌فیس‌ها روبه‌رو می‌شوند که هم جلوه‌ی بصری را غنی‌تر می‌کند و هم به سلسله‌مراتب اطلاعات کمک می‌کند. اپلیکیشن‌هایی مانند Photos حال‌وهوایی شبیه پلتفرم‌هایی مثل Canva پیدا کرده‌اند، و در سیستم‌عامل Wear OS رنگ‌های گوشی با ساعت هوشمند هماهنگ می‌شود و دکمه‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که در انحنای نمایشگر ادغام شوند.
اما نکته‌ی مهم برای تیم طراحی گوگل این است که Material 3 Expressive تنها تغییرات ظاهری نیست. این نسخه حاصل ۴۶ مطالعه و بیش از ۱۸ هزار شرکت‌کننده است. نتایج نشان می‌دهد طراحی‌های ماکسیمالیستی در این نسخه، در تمام گروه‌های سنی محبوب‌تر بوده، به‌ویژه در میان نسل Z که در ۸۷٪ موارد ترجیح داده‌اند از نسخه‌ی جدید استفاده کنند.
همچنین، تجربه‌ی کاربری نیز سریع‌تر شده است؛ برخی از عملکردها تا چهار برابر سریع‌تر از گذشته تشخیص داده می‌شوند. برای کاربران مسن‌تر، پیدا کردن دکمه‌ها ساده‌تر شده و اختلاف سرعت استفاده نسبت به کاربران جوان‌تر، عملاً از بین رفته است.
بازگشت به دوران طراحی شاد
در حالی‌که طی ۱۵ سال گذشته، مینیمالیسم بر بسیاری از حوزه‌ها از جمله رابط کاربری و طراحی برند غالب شده بود، حالا ظاهراً زمان آن رسیده تا جشن و شادی دوباره به طراحی بازگردد. انیمیشن‌هایی که روزگاری در سیستم‌های اپل با افکت‌هایی بازیگوشانه دیده می‌شدند، حالا با حال‌وهوایی تازه به دنیای اندروید برگشته‌اند. دنیایی که دیگر نگران زمان حضور در صفحه‌نمایش نیست و حتی شخصیت‌های هوش مصنوعی در شبکه‌های اجتماعی سعی دارند بهترین دوست ما باشند!
متریال دیزاین حالا بیش از همیشه با زبان بصری زمانه هماهنگ شده است: پررنگ، پرانرژی، و بی‌پروا در نمایش خودش.
آیا این نسخه‌ی تازه می‌تواند مسیر طراحی در سال‌های آینده را تغییر دهد؟ آن‌چه مسلم است، گوگل تصمیم گرفته است طراحی را نه پنهان، بلکه نمایان کند.
برگرفته از مقاله‌ی مارک ویلسون در Fast Company.