هنر اعتراضی، Protest art، به آثار خلاقانه و هنری گفته میشود، که عکسالعمل هنرمندان معترض و جنبشهای مختلف را به تصویر میکشد. هنرمند زمانی که یک مکتب، سبک یا تفکر را برحق نمی داند، در غالب هنرش دست به اعتراض می زند. انتقادهایی که گاهی شکل شعار به خودش میگیرد. هنر اعتراض احساسات مخاطبش را تحت تاثیر قرار داده، آن را تشدید کرده و برای بیان اختلاف نظر شیوه ای جدید ارائه می دهد.
اعتراضات به شیوههای مختلفی به تصویر کشیده می شوند. همرسانی تصاویر گرافیکی در شبکه های اجتماعی، پوسترها، دیوار نویسی و هنرهای گرافیتی و اعتراضات خیابانی همه شکل های مختلفی از هنرهای اعتراضی هستند.
پوسترهای اعتراضی معروف دنیا
پوسترهای دستساز ممکن است جذاب باشند، اما تصاویری که هدفمند طراحی شده باشند تاثیر بیشتری روی مخاطبشان دارند.
پیروزی ۱۹۴۵
حتی اگر از اتفاقات پشت این تصویر آگاه نباشید، پیام آن کاملا واضح است. با اینکه این پوستر برای مسابقات Warsaw Poster سال 1975 طراحی شده است، اما یکی از ماندگارترین پوسترهای طراحی شده است و پیام آن این است «جنگ را تمام کنید» یا «اسلحهها را کنار بگذارید.»
دستهای مشت شده
هنر اعتراضی به تنهایی نمیتواند شرایط را تغییر دهد، اما هدف آن تشویق و ترغیب افراد برای متحدشدن است. به همین جهت معمولا پوسترها در قالب فراخوانهای مهیج و جذاب طراحی میشوند. پوستر «دست مشت شده» نمونه خوبی از هنر اعتراضی است؛ پیام آن این است که مردم تا سرحد مرگ عصبانی هستند و صدای اعتراض آنها به گوش همه مردم جهان خواهد رسید. از این پوستر در جریانات مختلفی مانند انقلاب مکزیک، جنگ ویتنام، شورش پاریس استفاده شده است.
در این تصویر می توان درد و نوید را باهم دید و حکایت آن تنها مربوط به برهه خاصی در تاریخ نیست. در روز این اتفاق تصاویر بسیاری در شبکههای اجتماعی منتشر شد و یکی از عکسهای گرفته شده، بر روی جلد 25 آوریل 2015 مجله تایم قرار گرفت.
در پیشزمینه این عکس تصویر عکاس آن، دوین آلن را میبینید. پیامی که از این تصویر به بینندگان متنقل میشود این است که ما برای بودن میجنگیم.
این است وحشیگری نازی ها
طراحی این پوستر باعث شد تا همه مردم جهان از جنایات و وحشیگری نازی ها باخبر شوند. همچنین، به صورت غیرمستقیم به مسئلهای که مردم با آن دست و پنجه نرم میکنند نیز اشاره می کند.
پیکسل ها جهان را نجات نمیدهند
با استفاده از این پیکسلها بر روی تی شرتها و کیفها، افراد پیام خود را به زیبایی به دیگران انتقال میدهند. در طی جریانات اعتراضی که برای ترامپ برگزار میشد، مردم از این پیکسلها بسیار استقبال کردند.
بچه ها چی؟
این تصویر در آمریکا سروصدا زیادی در رابطه با جنگ ویتنام بپا کرد. همچنین، نشاندهنده دسترسی محدود رسانه به مناطقی جنگی در آن زمان است. چنین آثاری نقش موثر هنرمندان در ثبت و ضبط اتفاقات زمان جنگ را نیز به نصویر می کشد.
آدولف سوپرمن، طلا میخورد و قلع پس میدهد
جان هارتفیلد هنرمند و نوازنده بزرگ ساز بود؛ اما به مرور فعالیتهای سیاسی او گسترش یافت و به دنبال این تغییر نام خود را از Helmut Herzfeld به John Heartfield تغییر داد تا از رژیم نازی فاصله گیرد. در پوستر معروف او “آدولف سومرمن” (Adolf the Superman)، هیتلر مانند یک مترسکی طراحی شده است که طلا میخورد و قلع از بدن اش خارج میشود. این تصویر تکاندهنده تنها یکی از آثار ضد نازی است که این هنرمند طراحی کرده است.
من هم انسان هستم
1300 کارگر سیاهپوست شهرداری در ممفیس در اعتراض به شرایط بدِکار و دستمزد پایین دست به اعتصاب زدند. آنها از این پوستر برای نماد اعتراض خود استفاده کردند. شعار آنها برگرفته از اثر مرد نامرئی شاهکار رالف الیسون، نویسنده بزرگ آفریقاییآمریکایی، است. در سال 1968، ارنست ویترز عکس زیر را از معترضین در حالی که این پوستر را در دست داشتند ثبت کرد.
پوستر «من هم انسان هستم» که برای حمایت از کارگران سیاهپوست استفاده میشد، علاوه بر اینکه نشانگر اتفاقات و لحظات دلخراش تاریخ بود، تحولات و تغییرات تاریخی را نیز به ما یادآوری میکند.