رودی باور(Ruedi Baur) طراح سرشناس فرانسوی که در مدت حضور کوتاهش تحت تاثیر هنرخوشنویسی و تایپوگرافی ایرانی قرار گرفته بود؛ در گفت و گویی اختصاصی با روزرنگ درباره دیدگاهش نسبت به آنچه که انجام میدهد نکات ارزشمندی را بازگو کرد. با وجود مطرح بودن درسطح بین المللی، باور هنوزیک دفتر طراحی همراه خود دارد. او هیچ تصوری از این که بر قله‌ای ایستاده ندارد و خود را شاگرد یادگیری می‌داند. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا با جناب رودی باور گپی صمیمانه داشته باشیم:
•خوشحالیم که شما در ایران هستید آقای باور.
-من هم بسیار خوشحالم.
•به عنوان اولین سوال لطفا بگویید از انجام كدام كارها بيشتر لذت مى بريد و چه سفارشاتی برای شما جذاب تر هستند؟
-در واقع من از پروژه های ترکیبی بسیار لذت می برم. پروژه هایی که در عين حال كه کاربردی هستند؛ از لحاظ محتوا کیفیت بالایی دارند. پروژه هایی که کوتاه یا بلندند اما آزادانه می توانم از محتوایی که به آن می بخشم لذت ببرم. محتوایی که دوست دارم ترکیبی از شاعرانگی و سیاست را در خود داشته باشد؛ چرا كه من این ترکیب را بسیار دوست دارم. در عین حال پروژه هاى بزرگ و چالش برانگیز مانند طراحی فرودگاه یا متروهای زیرزمینی برایم بسیار جالب هستند. از اينكه بتوانم مفاهیم را به شکل اساسی متحول کنم فوق العاده لذت مى برم.
•چطور شد که طراح شدید؟ چه چیزی باعث شد به سمت گرافیک دیزاین بروید؟
-سال ١٩٧٤ دلم می خواست معمار شوم و این بزرگترین رویای من بود. مخصوصا که در دهه ٧٠ میلادی معماری با بحران بزرگی مواجهه بود و من خيلى دلم مى خواست كه كار مهمى در اين زمينه انجام دهم. اما به سمت دیزاین کشیده شدم و الان در قسمتی از دیزاین کار می کنم که بی ارتباط با معماری نیست (گرافیک محیطی) و البته از این انتخاب اصلا ناراضی نیستم.
•اگر مى توانستيد به دوران دانشگاه بازگردید، دلتان می خواست چه چیزی را می دانستید؟
-احتمالا به فرانسه نمی آمدم. من در بیست سالگی از سوییس به فرانسه آمدم. از کشوری که امکانات فراوانی در زمینه دیزاین داشت مهاجرت کردم چون گمان مى كردم شرایط کار بهترى در فرانسه خواهم داشت. الان اگر به آن دوران برگردم در سوییس خواهم ماند و تلاش می کنم در همان جا تحولاتى برای کارم به وجود بیاورم تا اینکه بخواهم به فرانسه بروم. چرا که فکر می کنم حضور دیزاین در زندگی ام کاملا ضروری و واجب بود؛ حالا چه در سوییس چه در فرانسه و یا هرجای دیگر.
•آیا به تازگی در زمینه دیزاین چیزی دیده اید که شما را به وجد بیاورد؟
-فکر می کنم در این مدت خیلی تحت تاثیر خوشنویسی و تایپوگرافی ایرانی قرار گرفته ام. بخصوص جایگاه خوشنویسی و تاریخچه آن در معماری ایرانی برای من بسیار جذاب بود. فکر می کنم که اين مقوله می تواند برای کارهای مدرن بسیار الهام بخش باشد.
•کدام پروژه تان را بیشتر از همه دوست دارید و از انجام آن راضی هستید؟
-من همیشه این جواب را می دهم: آخرین پروژه ای که انجام داده ام!
•آیا تعریفی از دیزاین خوب و بد وجود دارد؟
– فکر نمی کنم به طور واضح بشود گفت. به نظر من دیزاین یک رابطه مخصوص و یک نوع تبادل حس بین مخاطب و یک ساختار است. اين ساختار می تواند در قالب یک شی (بسته بندی)، یک مکان (گرافیک محیطی) یا یک تصویر (پوستر) اتفاق بیافتد و یک دیزاین خوب تبادلی است که ذهن مخاطب را غنی کند؛ البته بدون پول! (می خندد)
•آیا شما شعار شخصی ای دارید؟
-بله، انسانیت را در مرکز همه چیز قرار بده و هیچ وقت یک اشتباه را دوبار تکرار نکن.
•در زمینه دیزاین چطور؟
-همیشه سعی کن به محتوا جهت بدهی.
•مسیری که از برندینگ و هویت بصری در آینده می بینید چگونه است؟
-سوال چند وجهی و پیچیده ای است. شاید لازم باشد چند ساعت صحبت کنم! اما خیلی خلاصه بگویم که احتمالا مهم ترین مساله هاى ديزاين در آینده متحرک بودن، چند وجهی بودن و البته در عین حال مفید بودن خواهد بود. اینکه از طراحی یک نشان واحد برای برندها، فراتر برویم و افق های جدیدی را پیش روی یک برند قرار دهیم مساله ی بزرگ آینده است. اینکه به جای داشتن یک تصویر ساده و واحد، پیچیدگی های جذاب و متفاوتی خلق کنیم و به هویت سازمانی ابعاد جدیدی ببخشیم.
•شما یک طراح مشهور بین المللی هستید. آیا هنوز دغدغه و آرزویی دارید؟
-اوه ممنونم اما به هیچ وجه این احساس را ندارم! من فكر نمى كنم که بر قله ایستاده ام و به همه چیز دست یافته ام. چیزی که بسیار برایم مهم است یادگیری است. هنوز سعی می کنم یاد بگیرم و قطعا این راه را ادامه خواهم داد. هميشه سعی می کنم پیچیدگی های جدید را کشف کنم و در حرفه ام به کار ببندم. فکر می کنم این چیزی نیست که به سن و سال يا ميزان موفقيت ها ربط داشته باشد و یا حتی پایانی داشته باشد. دانستن، تمامی ندارد و هیچ وقت نبايد از تلاش دست کشید.
•آیا هنوز با مداد و کاغذ طراحی می کنید؟
-بله (دفتر طراحی اش را باز می کند و ورق می زند) من از طراحی نه به عنوان محصول نهایی و خروجی کارم، بلکه به عنوان یک وسیله برای ارتباط خودم با ایده هایی که دارم استفاده می کنم؛ یا برای توضیح به کسی که می خواهم از ایده های ذهنی ام مطلع شود. بنابر این طراحی بخش بسیار مهمی در کار من است چرا که پیاده کننده ی افکاری است که در ذهن دارم. این خط خطی هایی که می بینید معمولا برای شروع پروژه است. یک وسیله مهم برای برقراری ارتباط بین من، ذهنم، همکارانم و راه یابی ایده هاست. این اتودها معمولا توسط همکارانم گسترش پیدا می کند و طبق این اسکچ ها مسیر پروژه شکل می گیرد. (با دست نشان می دهد) مثلا توضیح می دهم که: ببین! می تونه از اینجا شروع بشه و به اینجا ختم بشه. نظرت در مورد این اتصالات چیه؟ مثلا این یکى را با تلفن همراه برای یکی از دوستانم فرستادم و نظرش را پرسیدم.
•چه توصیه ای برای طراحان جوان دارید؟
-دلم می خواهد به اهمیت خودشان در جامعه واقف باشند. شاید قسمت مهمی از اهمیتشان به خاطر مسوولیت هایی است که به عهده دارند. مسوولیت فرهنگی، مسولیت زیبایی شناسی و حتی مسوولیت سیاسی.
•متشکرم، اگر نکته ی خاصی به ذهنتان می رسد بفرمایید.
-مصاحبه ی خوبی بود، خوشحالم و ممنون.
متن و گفت وگو از: زینب عسگری
مترجم: افروز رضوى