لوگو و نشانه هسته اصلی یک برند هستند؛ طیف پیچیده‌ای از داستان‌ها و احساساتی که آنها منتقل می‌کنند می‌تواند چنان عمیق و ریشه دار شود که تصور یک برند بدون نشان دیگر ممکن نیست. در این مطلب مروری داریم به لوگو و نشانه‌هایی که رد شدند و متاسفانه هیچگاه روی آفتاب را ندیدند! با روزرنگ همراه باشید.
دوره‌ای که فقط طراح نسبت به اهمیت لوگو و هویت بصری آگاه باشد سپری شده است؛ اکنون بخش گستردهای از جامعه سفارش دهندگان متوجه این مهم شده‌اند که لوگوها و هویت بصری، چقدر می‌توانند در پیشبرد اهداف استراتژیک و دیده‌شدنشان موثر باشد. درحال حاضر هویت بصری جزو لاینفک هر مجموعه‌ای تلقی شده و احترام والایی برای خود دست و پا کرده است.
لوگو و نشانه‌هایی که روی آفتاب را ندیدند!
توسعه فضای مجازی در عصر ما معادلات رسانه را بهم ریخته و بازتعریف کرده است؛ همه می‌توانند دیده شوند و هر فردی برای خود رسانه‌ای دارد. رقابت برای دیده شدن و شنیده شدن حرف و ایده در نقطه بالایی قرار گرفته است.
لوگوها و نشانه‌ها بر خلاف ظاهر کاملا سبک و ساده شان، پشت زمینه پیچیده و سنگینی به همراه دارند. طراح حرفه‌ای برای رسیدن به کانسپتی درست، ایده‌ای بدیع، مفهومی عمیق و نهایتا فرمی دلنشین؛ فرآیندی به اندازه حل یک معادله پیچیده و جدید ریاضی را باید طی کند.
ساعت‌ها اتود زدن و مطالعه کردن، ترکیب امیدواری هنگام نمایان شدن جرقه‌های ایده در میان انبوه اتودها و ناامیدی حتی پس از اجرای کار، چالش هیجان انگیزیست که همیشه بین طراح و ایده بوده و غلبه بر آن، نیازمند آگاهی، تمرین و صبر است.
و فارغ از همه این چالش‌ها گذشتن از غول مرحله آخر و قانع کردن سفارش دهنده که گاه به سختی رساندن مسیر تا آن نقطه است.
یقینا بسیاری از ما متوجه شده‌ایم که تنها نتیجه رضایت بخش، شانس پیروزی در مقابل سفارش دهنده را تضمین نمی‌کند بلکه یک ارائه عالی و دفاع جانانه است که شانس غالب شدن بر ذهن و روان کارفرما را بسیار بالا برده و آنگاه ایده شما سرافرازانه منتشر می‌شود!
همه ماجرا این نیست!
اما متاسفانه همه ماجرا این نیست و بالعکس تازه بخش مهمی از ماجرا و چالش از اینجا آغاز می‌شود.
فارغ از اینکه اثر شما در میان کاربرد انبوه اقلام تبلیغاتی و هویت بصری در عمل چقدر موفق و سربلند بیرون بیاید، آنچه که می‌تواند تضمین بقای حیات ایده شما شود عکس العمل مخاطبان است.
و آنچه که رفتار مخاطبان را شکل داده نیز ملقمه‌ای از سطح فرهنگی، سواد بصری، حساسیت‌های سیاسی و… مختص آن جامعه است. انعکاس و تاثیر بخشی آثار هنری برای هر هنرمندی بسیار مهم و جذاب است؛ هر کارگردانی مایل است که کنار مخاطب خود در سینما بنشیند و اولین عکس العمل‌های مخاطبش را با چشم خود ببیند و نتیجه دستپختش را در معرض قضاوت قرار دهد.
در این میان، چیزی که باعث به هم خوردن قاعده بازی و روال درست تمام این فرایند می‌شود ورود فشار از سمت بخش قدرتمندی از جامعه مخاطب به هنرمند برای تغییر و یا حذف اثر می‌باشد.
بسیاری از لوگو و نشانه‌ها طی این سالها حتی پس از انتشار ناپدید شده‌اند!
البته اگر دلیل حذف و عدم استفاده از یک هویت بصری واقعا وجود یک حساسیت جمعی پیش بینی نشده باشد، طبعا برای کارفرما منطقی است که تن به چنین ریسکی ندهد و یا اگر طیف گستردهای از کارشناسان واقعی مرتبط با همان رشته مخالف باشند نیز جای بازنگری دارد.
در غیر اینصورت دلایل سطحی، سلیقه‌ای و ساده انگارانه نبایست تبدیل به موانع شوند، بسیاری از تغییرات و یا ایده‌ها در مراحل اولیه معرفی و دیده شدن مورد اعتراض قرار گرفتند؛ اما با گذشت زمان درستی و کیفیت طراحی‌شان ثابت شده است.
نگاه کردن به کارهای رها شده و در نظر گرفتن درس‌هایی که می‌توان از آنها آموخت، می‌تواند برای یک طراح آموزنده باشد؛ لوگوهایی که می‌توانستند وجود داشته باشند و داستانی که پشت پرده حذف شدنشان است.
در ادامه می‌پردازیم به نمونه لوگو و نشانه‌هایی که رد شدند یا به عبارت بهتر طراحی شده و منتشر نشده‌اند و یا حتی منتشر شده و بعد از مدتی از صفحه روزگار محو شده‌اند!
لوگوی روزنامه تهران امروز
این لوگو توسط دامون خانجانزاده طراحی شد؛ نخستین‌بار، هفته‌نامه پرتو سخن، در یادداشتی مدعی شد که لوگوی روزنامه تهران امروز شبیه «یک زن رقاص» است. این نشریه گفت:
«حروف کلمه امروز در لوگوی روزنامه تهران امروز همراه با تغییرات معنادار به‌گونه‌ای روی هم سوار شده‌اند که شکل زنی را در حال رقص به خود گرفته‌است.»
همچنین محمد علی رامین در جلسه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی مورخ ۱۱ اسفند ۱۳۸۸ حاضر شد و در آنجا مدعی شد که لوگوی روزنامه تهران امروز نشان دهنده «رقص باله» و از مصادیق «جنگ نرم» است..!
سرانجام مدیر مسئول روزنامه تهران امروز، یک‌روز بعد از این جریان در طی یادداشتی، ضمن ابراز ناخرسندی از وضعیت حاکم بر مطبوعات در ایران، اعلام داشت که به صورت داوطلبانه حاضر است این لوگو را تغییر دهد.
لوگوی خودروی ایرانی کوییک
در ادامه مرور لوگو و نشانه‌هایی که رد شدند، می‌رسیم به صنعت خودرو، لوگوی کوییک هم کار خانجانزاده بود که بخت یارش نبود و با وجود منطق درستی که در انتخاب اسم پشت آن بود؛ نهایتا کارفرما تسلیم شرایط شد و تغییر کرد.
در آن زمان رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در نامه‌ای به وزیر فرهنگ و ارشاد ایران از «غیر فارسی» بودن نام این خودرو انتقاد و آن را نقض صریح قانون اعلام کرده بود.
مدیر وقت گروه خودروسازی سایپا در پاسخ به این انتقاد گفت «کوییک نامی ایرانی و متعلق به ۴ هزار سال پیش است و حتا عنوان شد که تپه‌ای تاریخی به این نام در شهریور ۱۳۸۲ به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسیده است.» اما این دفاع نیز کارساز نبود و ظاهرا جای بحثی هم نمانده بود!
لوگوی در حال استفاده باغ کتاب تهران
لوگوی باغ کتاب تهران
نشانه باغ کتاب تهران در سال ۹۱ توسط علی وزیریان طراحی شد اما مورد پذیرش قرار نگرفت و نهایتا هیچ وقت از آن استفاده نشد.
لوگوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
نشانه وزارت اطلاعات و فناوری توسط مسعود نجابتی طراحی و اجرا شد. این لوگو با وجود تکمیل تمام فرایند طراحی نهایتا مورد استفاده قرار نگرفت و لوگوی زیر در حال استفاده است. 
نمونه‌های خارجی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و کم نیستند لوگوهایی که هریک به دلیلی کنار گذاشته شدند.
لوگوی المپیک توکیو ۲۰۲۰
اگر فکر می‌کنید که لوگو و نشانه‌هایی که رد شدند فقط در ایران وجود دارند، باید بگوییم خیر! نشانه پیشنهادی برای بازیهای المپیک 2020 توکیو به یک دلیل کاملا متفاوت کنار گذاشته شد. این نشانه توسط کنجیرو سانو طراحی شده بود. پس از رونمایی از هویت بصری، یک طراح بلژیکی ادعا کرد که این طرح تشابه زیادی با نشانه‌ای که او در سال 2013 برای تئاتر دو لیژ طراحی کرده بود دارد و طراح آن را به سرقت هنری محکوم کرد . اتهام سرقت هنری رد شد اما همین جنجال کافی بود تا کمیته المپیک توکیو نشانه را کنار بگذارد و مسابقه‌ای برای طراحی یک نشانه جایگزین راه اندازی کند.
در طرح برگزیده که توسط آسائو توکولو طراحی شد، از الگوی شطرنجی استفاده شده است. که ارجاع دهنده به میراث ژاپن و نشانی از جنبه بین فرهنگ و بازی است. این واقعیت که لوگو اصلی باید کنار گذاشته شود، نشان داد که تحقیقات طراحان قبل از ارائه پیشنهاد چقدر باید کامل باشد.
نشانه فورد
حتی حرفه‌ای ترین طراحان اثری را خلق کرده اند که هرگز نور روز را ندیده است!
کمپانی فورد از سال 1917 تغییرات اندکی در لوگو خود اعمال کرده است. در سال 1966 پاول رند، کسی که لوگوهایی برای IBM ، ABC و UPS طراحی کرده بود، یک نشانه مدرن و جدید برای این شرکت طراحی کرد.
این طرح به تعادل خوبی بین حفظ ارزش میراث لوگوی موجود و چیزی تازه و پویا دست یافت، اما سرانجام فورد به این نتیجه رسید که این تغییر بیش از حد بنیادی است و از آن استفاده نکرد.
گاهی اوقات ممکن است زمان بندی برای تغییر اشتباه باشد و افراد برای طرح پیشنهادی آماده نباشند. یا شاید اندیشه طراح از عصری که در آن طراحی می‌کند، پیشی گرفته باشد.
جدیدترین مورد از لوگو و نشانه‌هایی که اخیرا رونمایی شد لوگو و هویت بصری موزه هنرهای معاصر با طراحی رضا عابدینی بود که واکنش‌های زیادی را دربرداشت و سرنوشت استفاده و حیات آن هنوز مشخص نیست.
