پست مردم ایران: پرتره مشاهیر در تمبرهای دوتایی

این هفته از روزرنگ را به معرفی پروژه «پست مردم ایران» اختصاص داده‌ایم. مشاهیر ایرانی و مطرح کردن مضامین آثارشان موضوعی است که در این پروژه به خوبی بیان شده است. پست مردم ایران یک مجموعه شخصی است که در سال1397 با علاقه شخصی و طراحی کاراکترهایی از پرتره‌های مشاهیر کارش را شروع کرده و هم اکنون نیز این مجموعه در حال تکمیل شدن است. مرتضی آذرخیل طراح این پروژه از چگونگی انجام کار و هدف و سبک این پروژه خواهد گفت، همراهمان باشید.

پروژه پست مردم ایران

مجموعه «پست مردم ایران» با طراحی تمبر فروغ شروع شد. در این پروژه شخصیت‌ها را بر اساس علاقۀ شخصی خودم و محبوبیت آنها بین مردم انتخاب کردم و از همان ابتدا به یک کانسپت برای مجموعه فکر کردم. سعی‌ام بر این بود که چیزی بیشتر از برانگیختن حس نوستالژی برای مخاطب داشته باشم. مثلا تمبر کیارستمی را با الهام از پوستر فیلم شیرین (پوستر به صورت چاپ سنگی است) طراحی کردم و همینطور تمبر اخوان‌ثالث را با توجه به مفاهیم اشعار و مضامین اساطیری و حماسی اش.

شخصیت‌های کارتونی کامبیز درمبخش را مثل فرشته‌هایی روی شانه‌هایش کشیدم و برای تمبر هوشنگ ابتهاج از رنگ ارغوانی (درخت معروف ارغوان در پشت سر شاعر) استفاده کرده‌ام.

روایت داستان در تمبرهای دوتایی

در پروژه پست مردم ایران علاوه بر تمبر تکی، تمبرهای دوتایی هم وجود دارند که یک داستان یا روایت مستقلی را بازگو می‌کنند. مثلا در صفحه‌ی دوم تمبر مریم میرزاخانی علامت «بی‌نهایت» کار شده که به مفهوم بی نهایت در ریاضیات و بی‌نهایت بودن و ماندگار شدن اشاره می‌کند.  صادق هدایت روایتگر داستان معروف سایه‌ و بوف کور بوده که سایۀ‌ صادق‌خان را به شکل جغد طراحی کرده‌ام.

از آنجایی که سیمین بهبهانی در اشعارش حس وطن‌دوستی و آزادگی را القا می‌کند، طرح نمادین ستون‌های پرسپولیس را در صفحه دوم تمبرش گذاشتم. همین‌طور تمبر عارف قزوینی را با نماد نقشه و لاله طراحی کردم که اشاره به تصنیف ماندگار از «خون جوانان وطن لاله دمیده» دارد. برای ملک‌الشعرای بهار هم از گبند گیتی دماوند و شقایق‌های پای آن استفاده کرده‌ام.

مسلم است که مشاهیر و شخصیت‌ها، حرف‌ و پیام‌ فراوانی را در عرصۀ مسائل انسانی و ایرانی داشته‌اند، اما من سعی کردم در پروژه “پست مردم ایران” ویژگی‌ ای را بیان کنم که برای عموم مردم آشناست.

از طرفی باتوجه به اینکه فضای فیزیکی تمبر و ابعاد آن مشخص و محدود است، تلاش بر این بوده تا برای شخصیت‌هایی که یک پیام روشن در زندگی و آثار‌شان دارند، روایتی را کنار تصویر چهره‌شان بازگو کنم، مثل پروین اعتصامی، صادق چوبک و افراد دیگری که در آینده برای این مجموعه خلق خواهند شد.

مراحل طراحی و تولید

اساس کار از نظر فنی بر مبنای عکس پرترۀ مناسب است. عکس دیده‌نشده یا کمتر دیده شده‌ که کیفیت مناسبی هم داشته باشد. تکنیک کار هم گرافیک کامپیوتری است که حس حکاکی یا اینگریوینگ را به‌ صورت دیجیتال به‌وجود می‌آورد. در بعضی موارد از ترکیب نرم‌افزارها، فیلترها و قلم‌های مختلف استفاده شده، در مواردی هم طراحی اختصاصی از قالب تمبر انجام گرفته است.

قالب‌ و تمبرهای ایرانی هم که در دوره‌های گذشته وجود داشتند در مسیر پروژه پست مردم ایران، کمک کننده بوده‌اند.

هدف از خلق پروژه پست مردم ایران

بزرگداشت مشاهیر و بزرگان ما آن‌طور که باید و شاید هیچ‌وقت یا دست‌کم خیلی‌وقت‌ها درست و جدی وجود نداشته و انگیزه‌ی من یک جور ادای دین و احترام به بزرگان و مشاهیرمان بوده است. در عین‌حال که این پاسداشت به شکلی ساده و قابل‌ درک برای همگان باشد تا بتوانند در بزرگداشت کسانی که دوستشان دارند، سهیم باشند.

مرتضی آذرخیل