انتقال یک نقش هندسی شرقی به فضای فرهنگ بصری غربی

فاضل سایه با الهام از ساختار صفحه آرایی کتاب خطی مثنوی مولانا، ساختار تازه ای برای صفحه آرایی غربی طراحی کرد که مورد توجه ارگان های دیزاین در آمریکا قرار گرفته است. او در این باره می‌گوید:

« صفحه آرایی این کتاب بی نظیر خطی، دارای ساختار منحصر به فردی است و ذهن بصری مخاطب غربی که با ساختار صفحه آرایی سوییس آشناست، آن را تجربه نکرده است.»
سایه در مورد شکل‌گیری ایده اولیه این کار این گونه می‌گوید: «سال‌ها قبل دوستی یک نسخه از کتاب خطی مثنوی را به من هدیه داد.  بعد از مطالعه روی ساختار صفحه آرایی این کتاب و کتاب‌های مشابه کلاسیک ایرانی و البته با الهام از ترکیب تصویر و نوشتار در شاهنامه بایسنقری، سعی کردم همین تجربه را با متن لاتین به وجود بیاورم.

 

بعد از موفقیت این پروژه و دریافت جایزه نقره گرافیس در بخش تایپوگرافی به این فکر افتادم که اگر ساختار صفحه آرایی شرقی می‌تواند زندگی جداگانه‌ای در فرهنگ بصری غربی داشته باشد، احتمالا عناصر شرقی دیگر هم این قابلیت را خواهند داشت. بدین ترتیب ایده پایان نامه‌ام بعد از شش ماه تحقیق با نام انتقال یک نقش هندسی شرقی به فضای فرهنگ بصری غربی شکل گرفت.

خلاصه کردن یک پایان نامه در چند پاراگراف کار دشواری ست با این حال سعی می کنم ایده کلی آن‌را برایتان بنویسم. بعد از مطالعه و تحقيق روی ساختار نقوش هندسی و تلاش برای یافتن مصداق‌های مشابه، با ساختار ٩ قسمتی كهن معماری ايراني آشنا شدم. به عنوان یک طراح گرافیک و نه معمار، دریافت وجود یک همچو نقش زیبای هندسی در بناهای مسجد شاه اصفهان و مسجد جامع (آدينه) اصفهان، گنبد آرامگاه باباطاهر و حافظ شيرازی برایم بسیار شگفت انگیز بود.

در نگاه اول، این شکل هندسی دو بعدی به نظر می‌آید؛ اما در اصل دارای ابعاد و زوایای مختلفی است؛ به همین منظور سعی کردم با اضافه کردن رنگ خاکستری به حجم های مختلف این نقش هندسی دست پیدا کنم. در ابتدا ذهنیتی به تعداد حجم های احتمالی نداشتم اما وقتی به صد شکل متفاوت رسیدم ادامه آنرا متوقف کردم. در حین این تمرین متوجه شدم که می توان حروف انگلیسی را بر مبنای این ساختار هندسی طراحی کرد. حرف T اولین کارکتر بود و در ادامه باقی حروف طراحی شدند. بعد از تکمیل حروف، به وسیله برنامه ی پروسسینگ تمام احتمالات و حجم هایی که ساخته شده بود را به انیمیشن تبدیل کردم تا ذهنیت بهتری برایم ایجاد کند.

با کنار هم قرار دادن این صد وجه متفاوت، به نقش ها و پترن‌های مختلفی رسیدم که ایده بافت یک فرش را به ذهنم رساند. دیدن صد فرم متفاوت که همگی از یک شکل واحد تشکیل شده‌اند من را به یاد شعر بنی آدم اعضای یکدیگرند انداخت، برای همین پیام We are part of the whole را با استفاده از همان حروف طراحی شده در فرش گنجاندم. و در آخر این تجربه را با دو ایده Transmedia به پایان رساندم. برای این منظور ابتدا به سراغ ساختمان دانشگاه ArtCenter رفتم.
قرار شد چند سنسور و دوربین در مسیر حرکت قطار قرار بدهیم و هرگاه که قطار از کنار دانشگاه گذشت، پترن‌ها به صورت خودکار دور ساختمان بچرخند.

ایده دوم بدین صورت بود که هر بار کنسرتی در Walt Disney Concert Hall برگزار می شود بنابر ضرب آهنگ‌های موسیقی، پترن‌ها شکل تازه‌ای به خود بگیرند و روی سطح‌های مختلف این ساختمان حرکت کنند و خبر اجرای موسیقی را بدین نحو به اطلاع عموم برساند؛ بدین منظور به اطلاع رساندیم که ارکستر سمفونی تهران قطعه‌ای از آلبوم Glassworks از فلیپ گلاس را اجرا خواهد کرد.»

این پروژه از طرف دانشگاه Art Center در همایش بین المللی New Talent Annual 2019 شرکت داده شد و مجله گرافیس به فاضل سایه برای این پروژه مدال طلا اهدا کرد.

 

 


image 
imageimageimage