طراحی فونتی بدون قانون و قاعده!

هنگامی که توجهم به فونت لاتینی جلب شد که از تعداد زیادی گلیف‌های دیگر فونت ها بهره برده و ویژگی‌های خانواده‌های فونت Dirty یا Grunge را هم به حروف اضافه کرده بود؛ فکر کردم که حتما باید چنین فونتی به فارسی طراحی شود. از این فکر تا انتهای اجرا، حدود ۶ ماه زمان سپری شد و هنوز هم گاهی ورژن‌های مختلفش را به روز می‌کنم. خوانایی در این فونت درتی، آخرین اولویتم بود. بیشتر سعی بر این داشتم که هر گلیف برای خودش داستانی داشته باشد. تک‌تک گلیف‌های این فونت مانند یک مونوگرام کوچک با حواشی و زواید ریز و درشت طراحی شد. هیچ کدام از حروف به هم شباهت نداشتند و حتا حروف با فرم‌های یکسان، کاملن متفاوت و یونیک بودند. در این فونت از حروف الفبای نستعلیق و نسخ و ثلث و و فونت‌هایی مانند زر و میترا و… و دست‌خط خودکاری و المان‌های ایرانی و انواع و اقسام بلاهایی که می‌شد بر سر حروف آورد، بهره بردم. قاعده و قانون کلی این فونت این بود که تقریبا هیچ قانون و قاعده‌ای نداشت. کلماتی که با این فونت نوشته می‌شوند انگار از یک «کارخانه‌ی تولید لوگوتایپ‌های عجیب و غریب» بیرون آمده‌اند!

 

4 5 6 3 2 1J* توضیح جمله‌ی تصویر J: احتمالا همه شما حداقل یک بار جمله‌ی پایین را در نرم افزارهای نوشتاری و یا موقع نصب یک فونت دیده‌اید:
The quick brown fox jumps over the lazy dog.
این جمله تصادفی نیست، ویژگی خاص این عبارت که باعث استفاده ى هميشگى آن مى شود این است که تمام حروف الفبای انگلیسی را در خودش دارد.
من سعی کردم جمله‌ای درست کنم که همین کار را برای الفبای فارسی انجام دهد، البته باید توجه داشت که علاوه بر بیشتر بودن حروف، اتصالات و ترکیبات مختلف حروف چسبان فارسی، فرم های هر حرف فارسی هم از حروف جدای الفبای انگلیسی بیشتر است. مثلن در فونت فارسی، حرف ه چهار حالت مختلف دارد: ه‍ ‍ه‍ ‍ه ه
متن پایین کل حروف فارسی را شامل می‌شود و تقریبن بیشتر اتصالات را تا حد ممکن دارد. برای تست فونت فارسی می تواند مفید باشد، البته خب به نسبت متن لاتین طولانی‌تر است:
«کلاغ فرز و چابک، ظهر هر روز با صدای ضخیم و عذاب‌آورش بـه جستجوی یک مثقال گنج پنهان در حیاط رژه می رفت»

K

این فونت بعدتر در وب‌سایت بیهنس به عنوان پروژه‌ی برگزیده‌ی تایپوگرافی انتخاب و در لیست سایت تایپوگرافی‌ِسِرْوْد قرار گرفت. همچنین در دو کتاب در فرانسه و انگلیس به چاپ رسید. در آن سال ها مقاله‌ای درباره‌ی آن نوشتم و در گفتگو با طراحان فونت ایران هم کمی در موردش صحبت کردم. البته هنگامی که در گفتگو با برخی فارسی‌سازان داخلی از امکان عرضه‌ی این فونت و دیگر برادرانش، صحبت به میان آوردم با عبارتی شبیه به «نه ما این‌جور فونتها را عرضه نمی‌کنیم» مواجه شدم.

شهاب سیاوش  متولد ۱۳۶۴، طراح گرافیک و مولف مقالات و کتابهای هنری است ، وی یکی از مولفین کتاب “درباره‌ی فونت” منتشر شده توسط دایره چهار رنگ است. انتخاب و داوری آثار گرافیک و تصویرسازی نخستین کتاب چوبی گرافیک ایران، مقام نخست و منتقد برگزیده‌ی فراخوان کشوری نگارش در طراحی گرافیک (جشن گرته ۹۰) در روز جهانی گرافیک، وی سه نمایشگاه انفرادی در کارنامه‌ی خود دارد که آخرین‌شان در خانه‌ی هنرمندان ایران، نگارخانه‌ی غلامحسین نامی بوده است. شرکت در نمایشگاه‌های مختلف گروهی در سطج ملی  و بین المللی از جمله فعالیت‌های دیگر اوست.


 
 T (4)  T (5)  T (6)  T (2)  T (3)
T (11)
T (1)

برای دانلود برخی از فونتها به این لینک مراجعه کنید:  
http://shahabsiavash.com/download.html

 


image 
imageimageimage
  1. آخه این شد فونت؟ وقتی هیچ قانون و قاعده ای نداره خب هر کسی میتونه بیاد چنین فونتی رو طراحی کنه!!! مخصوصا اینکه خود طراح هم میگه اولویت من خوانایی نبوده! پس چی بوده؟ یه سری کار سرسری و پرت و پلا؟ الله اکبر….

  2. سلام.
    فونت بدون قانون فکر کنم وجود نداشته باشه.
    فقط خوب بود روی خوانایی عبارت دقت کنند. چون بعضی وقتا ناخوانایی کار دست آدم میده!

  3. کار نوع و جدیدی و البته متنوع ایست.
    فونت فونت است. یک فایل که متشکل از چندین جدول که تو یکیشون گلیف‌ها نگهداری میشه.
    ما فونت آیکون داریم، فونت‌های بیت‌مپی داریم و … حتی جدیدا قابلیت انیمیشن رو هم پشتیبانی می‌کنند و می‌توند تصاویر svg رو ذخیره کنند.
    پس این کار هم فونت هست.
    آنچه دوستان بهش اعتراض دارند اسمش تایپ فیس هست. و ارتباطی به فونت نداره :).

  4. خود طراح درباره انگیزه ش میگه : خوانایی اخرین اولویتم بود و هیچ یک از حروف با فونت یکسان نیست و هرکدام منحصر به فرد است.
    دقیقا شکستن کامل دوتا از قوانین ساخت یک فونت انگیزه ایشون بوده و به نظرم به خوبی تونسته به هدفش برسه. با این که از این سبک کار خوشم نمیاد ولی جسارت و تلاشش رو تحسین میکنم. قرار نیست ما تا آخر عمر همین چیزایی که یادگرفتیم رو تکرار کنیم باید با چیزهای جدید دست و پنجه نرم کنیم.

  5. معلومه روش کار کرده وبرای بعضی تیترهای خاص (عناوین )کاربردی میشه کرد.قرارنیست همه چیز شسته ورفته باشد…درهمین بی نظمی یه نظم..روی کار حاکمه اگه چندماه دیگه بعد از این ارایه اولیه که ذهنش خالی شده روش کارکنه بهتر خواهد شد…موفق باشد

  6. در جواب بعضی از دوستان که با سبک این فونت مشکل داشتن.
    از تمام فونت ها که حتما برای نوشتن متن های طولانی نباید استفاده کرد. این فونت جون م یده برای طراحی پوستر و طراحی عبارت های کوتاه.
    من به شخصه از کار لذت بردم.

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *