نظر ۴ طراح درباره قلم قرآنی واضح

پست  دیروز روزرنگ، روند طراحی و چگونگی انتشار قلم قرآنی واضح را بطور مشروح توضیح داد. انتشار این قلم، عكس العمل هايي از طرف طراحان صاحب نام اين حوزه نيز داشته است كه در اينجا به شكل خلاصه بخشى از اين نظرات را منتشر مى کنیم:

مسعود نجابتی ؛خوشنویس و طراح گرافیک:

«چنانچه بخواهیم دلیل دلنشینی برخی از اقلام و به خصوص قلم واضح را جست و جو کنیم به ارتباط ارگانیک آن با آثار خوشنویسی و تبحر و اشراف طراح در نگارش خط می رسیم. و مهم این است که طراح حروف در این هم ترازی با جهان معاصر می کوشد آن همه زیبایی و قواعد را در پیوندی دشوار با دنیای سرعت و کثرت ، سازگار کند و به یقیین تمام خلاقیت و کوشش او در تغییر اشکال حروف، به ضرورت ارتباط معنا می شود و اهدافی غیر از زیبایی ناب در این رویکرد مطرح است.»

مسعود سپهر/ طراح گرافیک و طراح قلم:

« در مورد فونت «واضح» باید با خرسندی به این مسئله اذعان کنم که طراحان این فونت با توجه به اینکه در کتابت قرآن ناگزیر از اعراب‌گذاری هستیم لذا با کوتاه کردن قامت الف‌ها به کار رفته در واژگان و همچنین کشیدگی کمتر حروف «ر» و «ی» این امکان را فراهم کرده‌اند که فضای بیشتری برای اعراب‌گذاری فراهم شود ضمن آنکه تصور می‌شود «واضح» در چارچوبی مربع شکل و منضبط اجرا شده و به جرئت می‌توان یکی از بهترین فونت‌ها در زمینه نگارش قرآن تا به این لحظه است که البته اگر قرار است به شکل کتابت قرآن در صفحات چاپی پیاده شود و به شکل یک مصحف و مجلد عرضه شود همچنان باید ظرافت‌ها و زینت‌هایی که از مؤلفه‌های اصلی خوشنویسی در آن رعایت شود که این امر قابل اجرا و سهل و ممتنع صورت خواهد گرفت.

هر تلاشی که پیش از این مثلاً با متداول شدن خط عثمان‌طه برای ارتباط بیشتر مسلمانان با قرآن مجید وجود داشته اکنون نیز در مورد فونت «واضح» صدق می‌کند و با نگاهی که در زمینه طراحی آن صورت گرفته است و برای تایپ با استفاده از کیبورد سیستم‌های رایانه‌ای مناسب‌سازی شده است باید گفت که در فاصله زمانی کمی خواهد توانست به خوبی جای خود را در زمینه نگارش قرآن به دفعات باز کند.»

صداقت جباری/ پیشکسوت خوشنویسی واستاد دانشگاه تهران:

« آیا «واضح» توانسته است در رسیدن به مقصود اصلی خود یعنی ارائه فرمی از خط که با استفاده از آن قرآن به نحوی شیوا و خوانا نوشته شود که هر خواننده‌ای به راحتی بتواند آن را بخواند، موفق عمل کند یا خیر؟ که باید بگویم این مهم حاصل شده است که البته همچنان در مباحث فنی و طراحی ایرادات و اشکالات وجود دارد که قابل رفع و رجوع است.

واکنش مردم و استقبالی که از این فونت به عمل می‌آورند بسیار در توفیق آن دخیل است چرا که اساس طراحی این فونت برای سهولت عام مردم در قرائت قرآن بوده است؛ قبلاً هم اشاره کردم که با وجود همه قابلیت و ظرفیت‌هایی که این فونت دارد و زین پس ایجاد خواهد کرد و سیر تکاملی خود را به عنوان یک رسم‌الخط استاندارد از رهگذر اظهارنظرها و رفع ایرادات احتمالی از سوی کارشناسان طی خواهد کرد اما چنین فعالیتی به عنوان آغاز راه در مسیر طراحی خط و فونت در کشور محسوب می‌شود؛ طراحی فونت نیاز مبرم به سرمایه‌گذاری و حمایت مالی طراحان و صاحبان ایده دارد و امیدوارم زحمات دوستان طراح فونت «واضح» نتیجه‌بخش بوده و آنها در ادامه در جهت تحقق اهدافشان در طی کردن این راه پرمخاطره و پرزحمت موفق باشند.»

دامون خانجانزاده/ طراح قلم و استاد دانشگاه:

«مهمترین مسئله‌ای که در زمینه طراحی این فونت می‌توانم به آن اشاره کنم اینکه طراحان آن توجه به مسئله بسیار مهمی کرده‌اند و آن اینکه در عرضه قرآن به به ویژه به نسل جدید و غالباً جوان، ادبیات نوشتاری مورد سلیقه و منطبق با ذائقه آنها چیست و براساس آن اقدام به طراحی قلمی شود که بتواند نظر و خواست آنها را تأمین کند. آنچه که مسلم است اینکه ذائقه جوان امروز رو به سادگی و به دور از تکلف‌های رایج قدیم است که خط «واضح» نیز توانسته تا حدود زیادی این مهم را جامه عمل بپوشاند؛ نکته مهم اینکه دیگر در مواجهه با نسل جوان امروز نمی‌توان این انتظار را داشت که ایشان با رسم‌الخطی به ویژه در کتابت قرآن مواجه شوند که مثلاً پدران و پدربزرگ‌های آنها با استفاده از آن قرآن را تلاوت می‌کردند.

این روند به طور طبیعی شامل مرور زمان می‌شود به این نحو که مثلاً در یک محدوده زمانی دوساله باید اجازه داد که این خط مورد تجربه در زمینه نگارش و کتابت قرار گیرد و برای اعمال تصحیحاتی وارد جزئیات آن شد همچنانکه شاید روزگاری در مورد «عثمان طه» نیز یک رأی و نظری وجود داشت که اکنون آراء ارائه شده در مورد این خط با ابتدا خیلی متفاوت است و همچنین در مورد نسخ ایرانی منتسب با احمد نیریزی.

در خط به عنوان یک پدیده پویا باید سه ویژگی را مورد توجه قرار داد؛ هندسه خط، رسم‌الخط و شخصیت، به نظر می‌رسد که این فونت قابلیت این مسئله را داشته باشد به ویژه در مورد شخصیت که مثلاً خطی که در مورد نگارش یک شعر از آن استفاده می‌شود شاید قابلیت کتابت قرآن را نداشته باشد.»

گفتنی است متن کامل این گفت‌وگوها در وب‌سایت ایکنا موجود است.