برخوردی معاصر از تایپ سنگین

در دنیای گرافیک امروز، «تایپ ديزاين» جایگاه خود را به خوبی اثبات کرده و طراحان گرافیک در سراسر دنیا، به عنواين مختلف از ویژگی هاى آن در مسیر انتقال پیام خود بهره می برند. این نكته تا جایی پیش رفته که طراحان حروف به صورت تخصصی بر این فعالیت متمرکز شده اند و این مساله باعث ایجاد فضاهایی تایپ محور در گرافیک امروز شده است.
در مطلب امروز این موضوع که ریشه های تایپ فارسی چگونه شکل گرفته و چه پتانسیل هایی برای ایجاد بيانى امروزى همراه خود دارند؛ مورد بررسی قرار گرفته اند و نتیجه آن به وجود آمدن خانواده حروفی بود که ریشه هایی در اواخر دهه پنجاه و اوايل دهه شصت دارد.
«عليرضا عسكرى فر»روند اين پروژه با مطالعه‌ى ریشه تایپ «سنگین» (که توسط طراحان کمپانی انگلیسی لتراست طراحی شده است) آغاز، با بررسی و تحلیل ظاهری نسبت به دیگر تایپ های فارسی ادامه و با به وجود آمدن برخورد معاصری از تایپ «سنگین» با حفظ پتانسیل های گذشته، به پایان رساند. نتیجه ی این تحقیق، باعث پدیدآمدن تایپ «تـــوده» گشت. علاوه بر استفاده در تعداد زيادى از آثار خود طراح اعم از پوســتر، طرح جلد و… به آثاری از طراحان شاخص ایران مانند «رضا عابدینی» نيز راه یافت.

رضا عابدینی (6)   رضا عابدینی (4)
رضا عابدینی (1)  رضا عابدینی (2)  رضا عابدینی (3)

پس از گذشت چندسال از فعالیت حرفه اى «عليرضا عسكرى فر» تایپ فارسی و در کل رسم الخط عربی و فارسی توجه او را به خود جلب كرد. این مساله باعث شد تحقیقات خود را به صورت میدانی و براساس تحقیق، گردآوری و مطالعه پیش ببرد. جستجوهای مربوط به این تایپ در میان کتابفروشی های قدیمی ادامه يافت. پس از انجام این پروسه و جمع آوری و اجرای تمامی حروف تشکیل دهنده ی این خانواده، عليرضا تصمیم به رى ديزاين يا بازاجرايى آن بر اساس اصول طراحی تایپ فیس فارسی گرفت. چرا كه با بررسی آن ها در کنار هم، به این نتیجه رسید که برخی از حروف، نقش خود را به خوبی بازی نکرده و از لحاظ دیزاین، ارتباط بصری سالمی با مخاطب برقرار نمی کنند.
جایگذاری نقاط در برخی کارکترها مانند «چ» درست نبود و همچنین ارزش قلم در بعضی حروف مانند «هـ» و «ـفـ» رعایت نشده بود. او مى گويد كه در حد توان و تا جايى که فونت از ماهیت اصلی خودش خارج نشود، کارکترها را اصلاح و بعضا تغيير داده است.

توده-تایپ دیزاین (5)  توده-تایپ دیزاین (9)  توده-تایپ دیزاین (7)  توده-تایپ دیزاین (8)  توده-تایپ دیزاین (4)
عليرضا در ادامه مى گويد:
«پس از مراحل عکاسی، اجرا، عیب یابی و ریدیزاین، کارکترهای تمام حروف و اعداد و اِعراب ها بصورت تکمیل شده در اختیارمان بود. مرحله ى آخر و هدف کلی از بازیابی و گذراندن این مراحل، تولید محصولات گرافیک بود. عمده این محصولات را پوستر در برمی گرفت. پوسترهایی که عنصر اصلی آن ها، این تایپ بود و همينطور پوسترهایی که «آیکونیک» طراحى شده بودند و تیتر انها تداعی کننده ی تصویر بود»

توده-تایپ دیزاین (6)  توده-تایپ دیزاین (2)  توده-تایپ دیزاین (3)  توده-تایپ دیزاین (1) توده-تایپ دیزاین

علیرضا عسکری فرمتولد ١٣٧٠ و فارغ التحصیل  كارشناسى رشته گرافيك است. شرکت در چندین نمایشگاه داخلی و خارجی و کسب عناوینی مانند منتخب جشنواره ی فجر ١٣٩٠ و شرکت در نمایشگاه دعوتی دانشگاه ترکیه، صربستان و نمایشگاه گروهی منهای سی و حضور در بینال سالانه ی زنبور طلایی مسکو ٢٠١٤ از جمله فعاليت هاى اوست. عليرضا برگزيده دوم اکسپوی زمین سبز میلان ایتالیا نيز هست. او در سال ٩٢ نمایشگاه انفرادی پوستر در اصفهان با عنوان «نصب هرگونه پوستر آزاد است» در گالرى آرته برگزار كرد.

تایپ  فیس توده (11)  تایپ  فیس توده (9)  تایپ  فیس توده (1)  تایپ  فیس توده (7)

تایپ  فیس توده (6)  تایپ  فیس توده (5)  تایپ  فیس توده (4)  تایپ  فیس توده (3)  تایپ  فیس توده (10)

 


image 
imageimageimage
  1. خسته نباشید بهش میگم برای آماده سازی این حروف. دوستانی که مایلن مشابه این فونت رو داشته باشن یکی دیگه از طراحان همین کارو کرده و فونت رو برای عموم عرضه کرده. فکر کنم اسمش هم فونت اردیبهشت باشه
    در مجموع لذت بردم

    1. سلام دوست عزیز جناب آقای علی
      لطف می‌کنید اگه بگید چه‌جوری و از چه طریقی می‌تونیم به این فونت دسترسی داشته باشیم؟
      «فونت اردیبهشت»

      با احترام

  2. خوبه ، اما چرا موازی کاری؟
    چرا عدم خلاقیت در نوع و شخصیت فونت فارسی ،باعث محدودیت در طراخی شده؟
    یک قالب اماده و ویرایش اون میشه گفت خلاقیت؟!
    در هر صورت سلامت و موفق باشید.

  3. ما در دوران تحصیل دو واحد طراحی حروف داشتیم از همین کارها میکردیم یعنی برمی داشتیم یه تایپ قدیمی رو فونت میکردیم انقدر سروصدا نمیکردیم!

  4. بیانیه تیم تولید فونت «اردیبهشت»
    با سمه تعالی
    پیامی به طراحان گرانقدر کشور
    با اهداء سلام و تقدیم احترام
    رونمایی از قلم «اردی بهشت» طی روزهای اخیر با حاشیه هایی مواجه گردید که مشغله های فراوان مجال پاسخگویی به شبهات دوستان گرامی را برای ما مهیا نساخت. ضمن عرض پوزش اعلام می داریم این متن به جهت احترام به اصرار برخی از اساتید و دوستان هنرمند تنظیم گردیده است؛ فلذا مصر هستیم برآنکه این متن به عنوان جوابیه یا پاسخ به اهانت ها و کج فهمی های برخی از دوستان گرامی تلقی نگردد چرا که بنای ما بر خلاف جمعی از به ظاهر دوستان! بر حفظ حریم ها بوده و بنا را بر آن داشته و داریم که با دستپاچگی و از سر یک نگاه صرفاً احساسی سوار این موج تهمت ها و اهانت های پیدا و پنهان و بازی های تبلیغاتی نشویم. سکوت را بهترین پاسخ دانستیم که حرمت ها بیش از این لگدکوب آماج احساسات نگردد که گاهی رساترین فریاد ها و پاسخ ها را باید از زبان سکوت شنید.
    این متن صرفاً جهت تنویر افکاردوستان معزز ارائه می شود.
    Redesign یا باز اجرا ، بهینه سازی یا بازطراحی برخی فرصت ها در عالم هنر سبقه فراوانی داشته و دارد.
    در بسیاری از مقاطع هنرمندان به منظور در اختیار قرار دادن فرصت به همکاران خود و یا به نیت ارتقاء و ارتفاع بخشیدن ساحت تکنیکی رشته های هنری خود اقدام به بازآفرینی برخی ازاین ظرفیتهای قدیمی و نوستالژیک کرده اند. نمونه این اقدام در سابقه کاری بسیاری از هنرمندان صاحب نام و اساتید گرافیک نیز به چشم می خورد.
    نکته اول : همانطور که در متن معرفی و اعلان ( (presentفونت اردی بهشت آورده شده گروه بازآفرین این پروژه کوچک ترین ادعایی مبنی بر ابداع یا آفرینش آن حروف نداشته و ندارند و این پروژه صرفاً محدود به دیجیتالی کردن و تبدیل آن به فونت رایانه ای صورت پذیرفته است. اگر چه قدر مسلم حافظه بصری و رصد موشکافانه هنرمندان حرفه ای کشور نیز بر آن صحّه گذاشته و آن را به خاطر می آورد و نیازی به اثبات این نکته نیست فلذا جهت آشنایی برخی دوستان جوان تر اعلام می کنیم که این قلم در دهه های پنجاه و شصت هجری شمسی مورد استفاده طراحان صاحب نامی چون استاد مرتضی ممیز ، کورش و بهزاد شیشه گران ، عباس سارنج و طراحان دیگر قرار گرفته است (جهت ملاحظه نمونه ها به مستندات پست های قبلی مراجعه گردد)
    نکته دوم: این فونت از مجموعه لتراست بوده که توسط مجموعه «حروفچین» در سایزهای مختلف جهت استفاده تابلو سازها ، ناشران و طراحان آن زمان منتشر گردیده است فلذا مسلم است که نسخه های آن در تیراژ چاپ شده در اختیار نفرات متعدد قرار گرفته است.
    حروف برگردان ها ، لتراست ها ، شابلون ها وماشین تایپ از ابزارهای ثبت نوشته در قالب فونت و نگارش متن جهت دیوار نویسی ، پلاکارد نویسی ، صفحه آرایی و نشر کتاب و … بوده اند. نمونه هایی از این قلم ها تاکنون توسط طراحان صاحب نام کشور دیجیتالی شده و تبدیل به فونت گردیده اند (که به جهت آنکه طراحان حرفه ای از این نکته مطلع هستند از ذکر جزئیات آنها صرف نظر می کنیم) فلذا به منظور پاسخ به شائبه های مطرح شده اعلام می داریم نسخه حروفچینی که فونت اردی بهشت نیز از روی آن استخراج گردیده است قابل عرضه جهت ملاحظه و قضاوت دوستان است. پس موکداً تاکید می داریم بازآفرینان فونت اردی بهشت هیچ نیازی به جمع آوری حروف این تایپ فیس از منابع دیگر نداشته اند و به برخی دوستان مدعی توصیه می کنیم با اتصاف به منابع غیر عقلایی و استدلال های غیرمنطقی دست از توهین ، تهدید و تخریب برداشته و از ادبیات هتاکانه و موهنانه خود کوتاه آمده و رسم ادب را در پیش گیرند. عالم حرفه ای هنر محدود به احاطه تکنیکی صرف نیست بلکه هنرمند حقیقی در ابتدا مزین به اخلاق و ادب نیکوست و سپس مشرف به علم و تکنیک و ابزار.
    از طرفی آنان که اهل اطلاع بوده و جانب انصاف را در قضاوت های خود در پیش می گیرند با کمی مداقه ظریف نگرانه به آثار آن طراح ، متوجه خواهند شد که بر فرض محال که از پوسترهای ایشان این حروف استخراج گردیده باشد آیا تمام حروف و مفردات این فونت در آثار ایشان بوده و اگر نبوده پس از کجا تأمین شده است؟
    نکته سوم : صرف پرداخت مطالعاتی و یا استفاده از این قلم در چند پوستر یا پایان نامه تحصیلی هیچ برهان منطقی و حقی را برای شخصی پدید نمی آورد که مدعی انحصاری آن باشد و خود را محق این نکته بداند که به شخص یا اشخاص دیگری اجازه ورود به ساحت آن را ندهد!!! عقل سلیم نیز اذعان به این دارد که این روند هیچ دلیل مستدل و متقنی برای عدم صدور مجوز برای طراحان دیگر جهت مطالعه ، تحقیق ، استفاده در طرح ها و یا تبدیل آن به یک فونت نیست. از طرفی در عالم گرافیک قلم شخصی با طراحی حروف آن به طراح خود اعتبار می بخشد فلذا رگ گردن گذاشتن برای فونتی که هیچ سهمی در طراحی آن نداشته به نظر یک نگاه کودکانه به عالم حرفه ای است. از طرفی طراحان حرفه ای از فونت های خام استفاده نکرده و با تکیه بر خلاقیت خود تابع اصول تایپوگرافی در آثار خود هستند.
    ما مثل شما از دایره انصاف خارج نیستیم فلذا بر خلاقیت و حسن سلیقه شما اذعان داریم و توصیه برادرانه ما آن است که با بال خود پرواز کنید و برای اثبات خود تجربه و سابقه افراد دیگر را زیر سئوال نبرید.
    نکته چهارم : سابقه کاری ما و مدیریت پروژه ها و همراهی اساتید صاحب نام و برجسته کشور در رشته های مختلف بر بسیاری از دوستان ما محرز است ؛ از طرفی تسلط تقریباً انحصاری ما به برخی از تکنیک های اجرایی در کشور نیز برای حرفه ای های این حوزه به اثبات رسیده است فلذا خاضعانه و در کمال فروتنی اعلام می داریم نیازی به اثبات حقانیت و اعتبارو بضاعت هرچند ناچیز و بی ادعای خود در عالم هنر را نمی بینیم ولی در عین حال اجازه اهانت به اعتقادات ومبانی خود را نیز مجاز نمی دانیم و این بیان به معنای این است که حرمت گذاری ما اگر باعث تشجیع بیشتر دوستان شود نیز سکوت نخواهیم کرد.
    چند نکته پایانی:
    1)در صورت تکرار ادعای کذب صورت پذیرفته دوستان ملزم خواهند بود اذهان مخاطبان را برای قضاوت روشن سازند که «البینه علی المدّعی» و آگاه باشند که تهمت های وارده بارحقوقی داشته و اشراف به عملکرد و رفتار خود داشته باشند.
    2) فرآیند وکتورایز ، دیجیتال سازی ، بهینه سازی وساخت فونت و تخصیص فرم های مختلف از یک حرف به گلیف های متعدد، پشتیبانی از زبان های فارسی ، عربی و انگلیسی، لیگچر، تعبیه صدها کرنینک فشرده، اسکریپت نویسی، جانمایی اختصاصی موقعیت اعراب نسبت به هر حرف و نوشته یک تکنیک زمان بر و تخصصی است . اگر چه جوسازی های به وجود آمده منجر به ضد تبلیغ برای دوستان گردیده و موجب شده زحمات چند ماهه تیم تولید این پروژه بهتر و بیشتر دیده شود ولی از برخی دوستان ناآشنا درخواست داریم در قضاوت هایتان جانب انصاف را مراعات فرمایید.
    شایان ذکر است در بازآفرینی نسخه اول «فونت اردی بهشت» سعی شده ضمن رعایت حفظ مراتب امانت ، به استانداردهای اولیه طراحی حروف و مفردات نسخه مادر آن پایبند بوده ولی در عین حال استانداردهای فونت پایه با اعمال اصلاحات فراوانی ارتقاء و بهبود یابد. امید آن است به شرط حیات بزودی با دخل و تصرف در نسخه اصلی این تایپ فیس و با اعمال اصلاحات ویژه و تغییرات فانتزی در ورژن های بعدی نظر هنرمندان بیش از پیش تامین گردد.
    در پایان بر خود واجب می دانیم از همه دوستان همراه و منتقدان منصف نیز کمال تشکر را داشته و درآینده نزدیک نوید احیاء تایپ فیس های نوستالژیک قدیمی و طراحی فونت های جدید و انحصاری توسط این تیم را می دهیم.
    اردیبهشتی باشید …

    1. اول اینکه مَن نمیدونم برای چی اینقدر از کلمات کلفت و غیرفارسی استفاده میکنید ولی این حدس رو میزنم که هدفتون از این متن رسمی نشون دادن خودتونه که بی فایدست
      به زبان فارسی روان اگر بنویسید هم خسته نمیشه آدم هم حرفتون رو بی پرده زدید.
      دوم | بنده ادعایی ندارم که این فونت رو من از اول اختراع کردمو طراحی کردم | اگر مطالعه میفرمودید اون بالا رو میدیدید که شواهد تاریخی این فونت رو گذاشتم و البته آرشیوَم و اطالاعاتم خیلی بیشتر از شماست چون در پایان نامم ازش دفاع کردم
      سوم | بحث سر این تفکر و این ایده هست که چه کسی برای اولین بار به فکرش خورده که این فونت رو ریدیزاین کنه و در گرافیک معاصر ازش بهره برداری کنه
      شما که من رو میشناسید آقایون اردیبهشت،این فونت رو هم در کارهای من دیده بودید،در کارهای من هم اگر بر فرض محال ندیده بودید در کارهای آقای عابدینی دیده بودید،اگر به کل ندیده بودید که مطمئناً تو این مملکت و صنف نیستید.
      پس مسئله ی ما سر صاحب شدن فونت نیست،سر ایده ی ریدیزان و اجرای اون هست که من سال 92 شروع کردم و مدارکش هم موجوده | از 92 به اینطرف هم کاری نکردم که این فونت توش وجود نداشته باشه
      پس شما قصد دور زدن بنده رو داشتین
      چهارم | دقیقاً مال کی رو دارید میفروشید؟
      بارها به من پیشنهاد فروش این فونت داده شد ولی مال من نبود که من بفروشمش!
      وقتی یک فونتی که آقای خانجانزاده به اون خوبی کار میکنند از صفر تا 100 در سایت رسمی مریم 50/000 تومن پولشه، چطور فونتی که مال شما نیست رو بملغ 30/000 تومن میفروشیدش؟
      این خلاف شرع و عُرف یا هرچیزی که بهش معتقدید نیست؟
      خوشحال میشم جوابتون رو بشنوم

      1. جناب عسکری فر زیبایی کارهای شما به فونت نیست هرچند که از فونت زیبایی استفاده کنید. شما وقتی میگید این فونت قبلا طراحی شده به این معنی هست که هر کسی میتونه ازش استفاده کنه. حالا اردیبهشت که پول زور نمی گیره ، هرکی بخواد میتونه بخره.
        مثلا نرم افزار مریم که اومده فونت نیریزی رو ریدیزاین کرده 30000 تومان هم میفروشه داره دزدی میکنه؟ نه زحمتش رو کشیده. مگه اینکه مرحوم نیریزی سر از قبر برداره و اعتراض کنه!!! دوستانه پیشنهاد میکنم اینقدر بر موضع خودتون پافشاری نکنید.

      2. …البته این رو هم اضافه کنم که اردیبهشتیها اگه در مراحل اجرا از آثار آقای عسکری فر استفاده کردند(به جای تحقیق و یافتن نمونه های قدیمی) باید پاسخگو باشن!.

  5. بله همین طوره استاد ساعد مشکی هم زمانی با ماشین تایپ های قدیمی تیترهاشون رو می زدند ، آقای فرهود مقدم هم که یکی از حرفه ای های گرافیکه اون رو تبدیل به فونت فرهود کرد ، استاد مشکی هم استقبال کردند

  6. اردیبهشتی ها داخل صنف نبودند! شما که بودی چرا ندیدی بغیر از شما و دوستانتون افراد دیگری هم از این فونت استفاده می کردند!!
    درضمن برای بار اول شما حرفشو زدی اون دوستان هم برای بار اول عملیاتیش کردن.
    حرفه ای رفتار کنید!

  7. جناب عسکری‌فر، خب برادر شما که داری کار دیزاین می‌کنی!
    پس خوب می‌دونی که اگه ذهنِ طراح داشته باشی چه نیازه این فونت باشه یا هر فونت دیگه‌ای.
    ولش کن و برو سراغ کار دیگه، یا این فونت رو اینقد تغییرش بده که مال خودت بشه.
    اینقدم دعوا و جنجال نداره که.

    با احترام

  8. آقای عسکری
    شما باید به این اشاره می کردین که کل الگوی حروف همین حروف بطور کامل با اعداد و اعراب موچوده و حتی بعضی مثل من هنوز هم اونا رو دارن
    عزیز من این چه کاری که می گی تحقیق میدانی و جمع آوری از کتب؟؟؟
    همه قدیمی ها الگوی حروف رو می شناسن، حتی تابلوسازهای دهه گذشته هم به این مسئه آگاهی کامل دارنف چه برسه به دیگران
    ضمنا اینکه به فرض شما فونت کاملی هم مطابق با نرم افزارها ساختی، چه الزامی رو بوجود میاره که دیگران همین کار رو با کیفیت عالی و هماهنگی خوب انجام ندن،
    چطور وقتی شما فونت رو ساختی و داری استفاده می کنی و حتی به افراد دلخواهت می دی که استفاده کنند، مشکلی از جهت حقوق مولف نداره ولی وقتی یک گروه دیگه میاد این کار رو می کنه و بدون گزینش به همه می ده مشکل پیش میاد؟

    لطفا توقعات مون رو از هم منطقی کنیم

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *