نشان نقطه سبز )گرین دات/ Green Dot ) گواهینامه شبکه تولیدات اتحادیه اروپاست که به منظور بازیافت مواد حاصل از بسته‌بندی کالاها )پسماندها) ایجاد شده است.
این نشان یکی از مجموعه‌های پیشرو در اتحادیه اروپاست و در اصل برخاسته از (DSD (Duales System Deutschland GmbH است که در سال ۱۹۹۱ پس از کسب موفقیت، باعث شکل گیری و گسترش نشان نقطه سبز در بیشتر کشورهای اروپا.دش یی
این برنامه پوشش دهنده بسته بندی‌های تولیدشده در تمامی شرکتهایی است که تولیدکنندگان به بازیابی و جمع آوری پسماند بسته‌‌ها نیازمندند. بر طبق این برنامه اگر یک شرکت به برنامه «نقطه سبز» ملحق نشود، تولیدکننده مسئول جمع آوری پسماند بسته‌های خود خواهد بود ( اگر چه این امر در حجم عظیم و تولیدات گسترده غیر ممکن است و فقط تولیدات کم حجم را شامل می شود.(
همچنین نظارت مقامات دولتی بر روند اجرای این قانون در کشورهای مختلف، متفاوت است. طرفداران محیط زیست ادعا می کنند که برخی از کشورها چشمان خود را به روی اجرای این قانون بسته اند.
از زمان معرفی این پروژه در اروپا، شاهد اجرای آن در ۲۳ کشور اروپایی هستیم .در بعضی از کشورها مانند: فرانسه، ترکیه، اسپانیا، پرتغال و بلغارستان شرکت های ملحق شده به طرح، ملزم به استفاده از لوگوی «نقطه سبز« بر روی تولیدات خود شده اند. نشان «نقطه سبز» تا به حال در بیش از ۱۳۰هزار شرکت به اجرا درآمده که شامل ۴۶۰ بیلیون بسته شده است.
ایدۀ اصلی نشان نقطه سبز به منظور اطلاع مصرف کنندگان از همکاری تولیدکنندگان کالا در هزینه جمع آوری و بازیافت پسماندها شکل گرفته است؛ برای مثال زباله های خانگی باید در کیسه های مخصوص )در آلمان داخل کیسه های زردرنگ) یا مکان های اختصاص یافته در پاکینگ های عمومی یا خروجی سوپرمارکت ها قرار داده شوند.
هزینه اجرای این طرح از تولیدکنندگان دریافت می شود و هزینه دریافتی، متناسب با نوع مواد استفاده شده در بسته بندی ها برای مثال: کاغذ، پلاستیک، فلز، چوب و مقوا متفاوت است. کشورها هزینه های متفاوتی را برای تولیدکنندگان در نظر می گیرند و هزینه های دریافت شده صرف جمع آوری، دسته بندی و بازیافت مواد می شود.
به طور اجمال، شیوۀ اجرای طرح نقطۀ سبز، تولیدکنندگان را به کاهش در تولید پسماند تشویق می کند تا در کنار به حداقل رساندن پسماندها، در پرداخت هزینۀ بازیافت نیز صرفه جویی کنند.
سیستم دیگر بازیافت در آلمان
در سال ۱۹۹۱ دولت آلمان، برای بسته بندی محصولات، قانونی وضع کرد که به افزایش دقت تولیدکنندگان در انتخاب مواد بسته بندی در سیستم بازیافت یا هر بخشی از مواد بسته بندی که زباله محسوب می شود انجامید. در نتیجه این قانون صنعت آلمان، قانونی مکمل وضع کرد که طبق آن، خانواده ها باید پسماندهای قابل بازیافت را در جایگاه هایی که توسط شهرداری آماده شده قرار دهند(این سیستم توسط DSD مدیریت می شود(
DSD تنها زباله هایی را که هزینۀ جمع آوری آن به این شرکت پرداخت شده، جمع آوری می کند و شرکت اجازۀ درج لوگوی نقطۀ سبز را روی محصولات خود خواهد داشت. هزینه های این گواهینامه بر اساس وزن بسته، نوع مواد به کاررفته در آن و ارزش تولید آن محاسبه می شود و با نظارت انجمن بسته بندی اروپا در کشورهای مختلف به اجرا در می آید.
طراحی نشان و اختلالات
طرح نشان نقطۀ سبز توسط گری اندرسن، با دو رنگ سبز با کد رنگی و طراحی گریده است؛ همچنین برای جلوگیری از عدم تداخل با دیگر نشان های به کار گرفته شده در بسته بندی ها، تولیدکنندگان می توانند متناسب با رنگ بسته بندی ها از رنگ سیاه و سفید یا ترکیب دیگر رنگ ها استفاده کنند.
نشان نقطۀ سبز، تنها بیان کنندۀ این موضوع است که تولیدکنندۀ این کالا به سیستم نقطۀ سبز ملحق شده و هزینۀ بازیافت و جمع آوری پسماند محصول را پرداخت کرده است و این لزوماً به معنای بازیافت کامل پسماند بسته بندی نیست. از طرف دیگر، این نشان غالباً با نشان بازیافت، اشتباه گرفته می شود.
دیگر نشانه های بازیافت
PETE موارد استفاده: نوشیدنی های غیر الکلی، آبمیوه، آب، مواد شوینده و پاک کننده ها، مواد غذایی و خشکبار.
HDPEشیر، ظروف ۲۰ لیتری آب (مثل آبسردکن ها و کلمن ها) سفیدکننده ها، شوینده های بهداشتی، شامپوها، پلاستیک، کیسه های خرید، بطری های روغن موتور، پاک کننده های خانگی، تیوب ها (خمیر دندان، لوازم آرایشی و …
PVCشیشه پاک کن ها، ظروف خشکبار و آب.
LDPE کیسه های پلاستیکی، ساک های خرید، کاورهای خشک شویی، فیلم های پلاستیکی مثل بسته های چیپس، اسنک، نان و برخی از بطری ها.
PPدرب بطری ها، میزها، بطری شربت ها، نی های پلاستیکی، فیلم های بسته بندی، تیوب های خوراکی و ماست.
PSسینی های گوشت ،فوم) بسته های تخم مرغ (فوم)، کارد و چنگال، سینی های شفاف و ظروف قابل حمل.
OTHERمواردی که در بالا قید نشده و نوع دیگری از ترکیبات پلاستیکی دارد.
ترجمه و مقاله ارسالی از: علیرضا قراگوزلو
