همیشه در جستجوی راز طراحی خوب بوده‌ایم. چه چیزی باعث می‌شود یک محصول از دل بقیه بیرون آید و به عنصری ماندگار در زندگی ما تبدیل شود؟ در دنیای امروز که مدام در حال تغییر است، یافتن پاسخ این سوال دشوارتر از همیشه شده است.
به تازگی، خوشحالی این را داشتیم که با رابرت برونواسر، طراح هلندی و بنیانگذار استودیوی طراحی رابرت برونواسر در آمستردام، گفتگوی جالبی داشته باشیم. ما در حال صحبت درباره رویداد آینده او در میلان بودیم، اما بحث به سرعت به سوالی تغییر جهت داد. سوالی که مدتی است در دنیای دیزاین مطرح شده‌است: «چه‌چیزی واقعا یک محصول پایدار را تعریف می‌کند؟»
اکنون برای این سوال هیچ پاسخ واحدی وجود ندارد. در اکثر موارد نیز تنها رعایت اصولی کلی در فرآیند تولید مهم شده است. با این وجود دیدگاه رابرت با من بسیار هم‌خوانی داشت. او بر مفهومی تأکید کرد که به اعتقاد من سزاوار توجه بیشتری است: «ایجاد محصولاتی با ارزش‌های ماندگار و برای ماندگاری»
در دنیای مدهای زودگذر و لوازم الکترونیکی یک‌بارمصرف، ایده ماندگاری مادام‌العمر یک محصول ممکن است تقریباً عجیب به نظر برسد. بااین‌حال، هدف رابرت فراتر از صرفاً دوام فیزیکی است. او از فلسفه طراحی دفاع می‌کند که نه‌تنها بر طول عمر، بلکه بر تجربه کاربری نیز اولویت دارد.
رابرت برونواسر می‌گوید: «برای من، نتیجه یک طراحی خوب، محصولی است که در برابر آزمون زمان مقاومت کند. محصولی که مردم هر روز از استفاده از آن لذت ببرند. این با درنظرگرفتن دقیق تمام جنبه‌ها، از کاربرد و طراحی آن تا کیفیت مواد و ساخت، به دست می‌آید.»
محصولاتی مقاوم و پایدار با محیط زیست
این رویکرد جامع به طراحی و دیزاین، محصولاتی را ایجاد می کند که نه‌تنها از نظر زیست‌محیطی پایدار هستند، بلکه از نظر احساسی نیز پایدار هستند. اینها محصولاتی هستند که به همراهانی دوست‌داشتنی تبدیل می‌شوند. همچنین در زندگی ما ادغام می‌شوند و در برابر میل به جایگزینی مداوم مقاومت می‌کنند. در عصر مصرف بیش‌ازحد، تمرکز رابرت بر ایجاد طرح‌های ماندگار و کاربر محور، به طرز دلنشینی پیشرو به نظر می‌رسد.
تأکید رابرت برونواسر بر ماندگاری، سفری نوستالژیک به دوران کودکی خودم را جرقه زد. در آن زمان، وعده اصلی شرکت‌های تولیدکننده محصولات بدیهی به نظر می‌رسید. ایجاد وسایلی برای دوام‌آوردن، برای مقاومت در برابر گذر بی‌وقفه زمان و استفاده. دوام فقط یک نقطه فروش نبود بلکه یک انتظار نانوشته بود. محصولات با هدف ماندگاری نسل‌ها ساخته می‌شدند و اغلب به یادگارهای ارجمندی تبدیل می‌شدند. محصولاتی که باافتخار به نسل‌های بعدی منتقل می‌شدند.
ترجیح سود کوتاه‌مدت بر ارزش بلندمدت محصولات
در سال‌های اخیر، تغییر محسوسی رخ داده‌است. سایه فرسودگی برنامه‌ریزی‌شده سنگینی می‌کند. چراکه شرکت‌ها سود کوتاه‌مدت را بر ارزش بلندمدت اولویت می‌دهند. برای رقابت در جنگ‌های قیمتی شدید، کیفیت مواد قربانی شده‌است. این به طور آگاهانه عمر مفید محصولات را کوتاه می‌کند و چرخه مصرف را تسریع می‌کند. این سوال اساسی را مطرح می‌کند که اگر به الگوی محصولاتی ساخته‌شده برای دوام بازگردیم، شرکت‌ها چگونه باید مدل‌های کسب‌وکار خود را برای موفقیت در این چشم‌انداز جدید تطبیق دهند؟
این شاید جزئی به نظر برسد، اما اینطور نیست. کاهش فروش برای آگاهانه‌تر و باکیفیت‌ترکردن خریدها، بر درآمد تأثیر خواهد گذاشت. بنابراین، من معتقدم که شرکت‌ها در نقطه‌ی عطف قرار دارند و باید درک کنند که پرداختن به مسائل پایدار مستلزم تمرکز بر خدمات ارزش‌افزوده است. جایی که محصولات می‌توانند به کالا تبدیل شوند و مصرف‌کنندگان از طریق روش‌های دیگر ارزش دریافت کنند.
پس از این موارد من چند سوال دیگر را نیز از رابرت پرسیدم. سوالاتی که در راستای پیش‌بینی پروژه نمایشگاهی او در طول هفته طراحی میلان در آوریل برگزار می‌شود.
در رویداد “Masterly – The Dutch in Milan“، رابرت برونواسر رویکرد خود را به طراحی پایدار از طریق چهار ایده پیشگام در زمینه‌های حمل‌ونقل، غذا، فناوری و مسکن ارائه می‌دهد. تأکید بر ایجاد راه‌حل‌های پایدار است. او معتقد است که آینده نه تنها به ارتقای سیستم‌های موجود، بلکه به یک تغییر انقلابی در فلسفه و روش‌شناسی طراحی نیاز دارد.
بر اساس استودیوی رابرت برانواسر، سه اصل کلیدی که باید توسعه محصولات پایدار را هدایت کند، کدامند؟
رابرت برونواسر سه اصل اساسی را در این زمینه مطرح می‌کند:
«۱. آیا این محصول کاربردی دارد؟
قبل از شروع توسعه، بررسی کنید که آیا محصول واقعاً نیاز را برآورده می‌کند؟ آیا مشکلی را حل می‌کند؟ چیزی را بهبود می‌بخشد یا مزیت جدیدی ارائه می‌دهد؟ بسیاری از محصولات جدید صرفاً تغییراتی بر روی محصولات موجود هستند یا کارهای ساده را بیش‌ازحد پیچیده می‌کنند.
۲. طراحی کاربر محور و سازگار با محیط زیست
اگر محصولی نیاز واقعی را برآورده می‌کند و ارزش ارائه می‌دهد، آیا می‌توان آن را با وضوح و سادگی به گونه‌ای طراحی کرد که هم کاربر و هم محیط‌زیست در نظر گرفته شوند؟
۳. دوام نکته کلیدی است.
از ساخت محصولاتی با طول عمر کوتاه بر اساس روندهای زودگذر اجتناب کنید. درعوض، روی محصولاتی با طراحی خوب و ماندگار تمرکز کنید. این به معنای در نظر گرفتن طول عمر در طراحی، عملکرد و کیفیت است.»
چطور می‌توانیم با در نظر گرفتن روندهای اجتماعی در حال تکامل، پیشرفت‌های تکنولوژیکی و تغییرات فرهنگی، مفاهیم طراحی کاملاً جدیدی خلق کنیم؟ این فرآیند از کجا شروع می‌شود؟
«به نظر من، هسته اصلی یک محصول همیشه در عملکرد و کاربری موردنظر آن نهفته است. این به معنای پرسیدن سوالات اساسی است: چرا این محصول وجود دارد؟ چه هدفی را دنبال می‌کند؟ مردم چگونه با آن تعامل خواهندکرد؟
طراحی یک تجربه منطقی و کاربرپسند، اساس طراحی خوب است. این همان جایی است که این فرآیند به طور خودکار آغاز می‌شود. در طول این فرآیند، من تأثیر تغییرات اجتماعی، یکپارچه‌سازی فناوری‌های جدید و زمینه فرهنگی‌ای که محصول در آن استفاده می‌شود را در نظر می‌گیرم. از آنجایی که محصولات برای ماندگاری طراحی شده‌اند، اطمینان از تداوم ارتباط آن‌ها با تغییر این عوامل بسیار مهم است.»
اصول اصلی هدایت کننده توسعه این مفاهیم طراحی پیشگامانه کدامند و در کدام دسته بندی های محصول می توانند به طور مؤثرتر به کار گرفته شوند؟
«پیشرفت در فناوری و تغییرات اجتماعی قابل توجه می تواند مستلزم بازنگری در الگوی محصول باشد. تلفن نمونه بارز آن است. تحول از تلفن ثابت به تلفن هوشمند، الگوی کاملاً جدیدی را نشان می دهد. برعکس، برخی از دسته بندی های محصولات سرعت تغییر بسیار کندتری را نشان می دهند. برای مثال، دوچرخه های برقی و ماشین ها را در نظر بگیرید. از نظر من، این محصولات حتی با وجود پیشرفت های تکنولوژیکی و الگوهای استفاده در حال تحول، بیش از حد به الگوهای قدیمی خود چسبیده اند، در حالی که فرصت های زیادی برای نوآوری وجود دارد.»
طراحان چگونه می‌توانند پیشگام رویه‌های سازگار با محیط زیست در شرکت‌های پیشرو باشند؟ علاوه بر این، چه اقدامات مشخصی می‌توانند انجام دهند تا اطمینان حاصل کنند که ایده‌هایشان نه تنها شنیده می‌شوند، بلکه به طور فعال پذیرفته و اجرا می‌شوند؟
«طراحان باید با الهام بخشیدن مداوم با ایده های جدید و نمونه های ملموس، در خط مقدم نوآوری باقی بمانند. کارایی زیست محیطی فراتر از صرف استفاده از مواد بازیافتی یا ایجاد چرخه عمر محصول دایره ای است. این کار با ارزیابی مجدد اساسی هدف محصول و راه حلی که ارائه می دهد آغاز می شود. اکنون بیش از هر زمان دیگری، برای طراحان مهم است که راه‌حل‌های جدیدی توسعه دهند و امکانات جدید را کشف کنند.»
در مورد ارائه پروژه آینده شما در هفته دیزاین میلان بود که به طور کامل توسط استودیو شما تأمین مالی شده است. چه انگیزه ای باعث شد تصمیم بگیرید به طور مستقل کار کنید؟ و چه نتایجی را می توانیم از این ابتکار عمل پیش بینی کنیم؟
«همانطور که در پاسخ قبلی ام اشاره کردم، من نقش مهمی را برای طراحان در نشان دادن چشم انداز و الهام بخشیدن قائل هستم. علاوه بر این، برای طراحانی که برای صنعت کار می کنند، داشتن دیدگاهی روشن از آنچه که فکر می کنید مورد نیاز است، بسیار مهم است. ارائه من در میلان در واقع یک ضرب الاجل خوب برای خودم بود تا در مورد اینکه من به عنوان یک طراح، چگونه در مورد طراحی، پایداری فکر می کنم و چگونه می توانم این دیدگاه را اعمال کنم.
با انجام این کار به طور مستقل از مشتریانم، می توانید یک قدم جلوتر بروید. نتیجه این شد که من یک طرح جدید با چهار مضمون ایجاد کردم که نشان دهنده چشم انداز من است. نه برای تولید فوری، بلکه به عنوان ابزاری برای بحث، چیزی که مردم بتوانند به آن پاسخ دهند.»
در نهایت، فکر می کنید راز طراحی خوب چیست؟ طراحانی که به دنبال تأثیرگذاری واقعی بر زندگی مردم هستند، از چه چیزی الهام بگیرند؟
«به نظر من، طراحی خوب محصولی است که عمر طولانی داشته باشد و مردم به دلیل سهولت استفاده، طراحی و کیفیت دقیق آن، هر روز از آن لذت ببرند. شما با یک محصول خوب با دقت رفتار می کنید و آن را تعمیر می کنید. بازیافت واقعاً آخرین راه حل است.»