کوکاکولا فقط یک نوشابه نیست! برندی است که نه تنها به شهرت جهانی رسیده بلکه تبدیل به یک نماد برای غذاهای فست فود شده است. اما داستان برند کوکاکولا هم فراز و نشیب‌های خودش را دارد که شنیدن آن قطعا تامل برانگیز است. با روزرنگ برای خواندن این داستان جذاب همراه باشید.
شکل گیری برند کوکاکولا
به نظر شما اولین کسی که نوشابه را اختراع کرد چه کسی بوده و چه انگیزه‌ای داشته است؟ جالب است که در 8 مه 1886 اولین نوشابه توسط دکترداروسازی به نام جان استیت پمبرتون (Dr John Stith Pemberton) ساخته شد. او به شربتی که جدیدا ساخته بود، آب گازدار اضافه کرد و حاصل آن یک نوشیدنی خوش طعم شد. او به تولید این نوشیدنی گازدار ادامه داد و توانست با فروش هر لیوان از آن پنج سنت بدست آورد.
چرا کوکاکولا؟
برای اینکه بدانیم اسم برند کوکاکولا از کجا گرفته شده باید به دهه 1860برگردیم. زمانی که جان پمبرتون کوکا واین (Coca Wine) را که یک نوشیدنی الکلی بود برای رفع خستگی ذهن و جسم درست کرد. این نوشیدنی تا سال 1886 که قانون ممنوعیت فروش محصولات الکلی تصویب شد محبوبیت خوبی بین مردم داشت. اما اعمال این قانون باعث شد که علی رغم فروش بسیار بالای نوشیدنی، جان مجبور شود نام و فرمول ساخت آن را تغییر دهد.
در همین راستا فرانک میسون رابینسون (Frank Mason Robinson) شریک و حسابدار جان پمبرتون، نام «کوکاکولا» را به دلیل ریتم زیبایی که داشت برای محصول جدیدشان انتخاب کرد. برای طراحی لوگو و هویت بصری برند هم از فونت اسپنسرین (Spencerian) که در آن زمان متداول بود استفاده شد.
برند کوکاکولا در تاریخ 29 مه 1886 در مجله Atlanta Journal تبلیغ شد و مردم را برای اولین بار با این نام جدید آشنا کرد. برند با فونت و حروف بزرگ چاپ شده بود و شعار «نوشیدنی گازدار جدید، حاوی خواص گیاه کوکا و دانه های کولا. امتحانش کنید.» به خوبی در کنار آن دیده میشد.
با این نام و فرمول جدید درسال اول به طور متوسط ۹ لیوان در روز فروخته شد.
برای جلب نظر مردم آنها تصمیم گرفتند که از کوپن استفاده کنند، و این اولین باری بود که کوپن در ایالت متحده عرضه شد. هرچند که نشان و علامت تجاری ثبت شده آن تا چند سال در برگه کوپن هم وجود نداشت.
Asa Griggs Candler (1851–1929)جان پمبرتون از آنجایی که به ارزش محصولی که تولید کرده بود آگاهی نداشت، شروع کرد به فروش امتیاز آن به شرکای مختلف. او این کار را تا زمانی ادامه داد که یک سهم بیشتر برایش نمانده بود که آن را هم قبل از مرگش به آسا جی کندلر (Asa G Candler) فروخت.
آسا کندلر در اوایل ماه مه 1889، آگهی تمام صفحه ای را برای معرفی تجارت عمده و خرد اش منتشر کرد. او هم چنین از تقویم سال، برای تبلیغ محصولاتش استفاده کرد. همان طور که در تصویر می بینید، در قسمت بالا سمت راست لوگو کوکاکولا و درسمت چپ لوگو برند دهانشویه De-Lec-Ta-Lave چاپ شده است.
آسا به کمک توانایی اش در بازاریابی توانست فروش محصولات کوکاکولا را تا ده برابر افزایش دهد. نرخ سوددهی بالا باعث شد که در ادامه راه از تجارت دارویی صرفه نظر کرده و تمام توجه خود را صرف این نوشیدنی دوست داشتنی کند. آسا به همراه برادرش جان اس کندلر (John S Candler)، شریک و طراح لوگو سابق جان پمبرتون، فرانک رابینسون (Frank Robinson) و دو همکار دیگر و با هزینه اولیه 1000 دلار شرکت The Coca-Cola Company را تاسیس کرد.
در سال 1894 جوزف بیدن هارن (Joseph A Biedenharn) که یک تاجر اهل می سی سی پی بود جذب تقاضای کوکاکولا برای ساخت بطری شد. او بطری های مخصوصی را تولید کرد و سپس شروع به فروش آن به مزارع بالا و پایین رودخانه می سی سی پی کرد. جوزف بیدن هارن اولین فردی بود که کوکاکولا را در بطری مخصوص عرضه کرد.
در سال 1895 کوکاکولا به عنوان نوشیدنی محبوب در تمامی ایالت های آمریکا مصرف میشد.
تبلیغات برند کوکاکولا
هیلدا کلارک (مدل و خواننده) اولین سلبریتی بود که در تبلیغات کوکاکولا حضور داشت و عکس‌های او از اواخر دهه 1890 تا سال 1904 در تقویم ها، سینی ها، تابلوهای تبلیغاتی، پوستر و بوک مارک ها این کمپانی چاپ میشد.
تصویر زیر اولین تبلیغ کوکاکولا در یک مجله است. با تصویر تمام صفحه لیلیان نوردیکا (Lillian Nordica) یک کوپن ضمیمه شده بود، تا افرادی که آن مجله را می خرند بتوانند برای یک نوشیدنی رایگان از آن استفاده کنند. این در حالی است که هر لیوان کوکاکولا از سال 1886 تا سال 1959 با قیمت 5 پوند فروخته میشد.
«اگر از کارهای روزانه خسته شده اید و می خواهید چند ساعتی را بدون دغدغه استراحت کنید، فقط کافیست لحظه‌ای از کارتان دست بکشید و یک لیوان کوکاکولا بنوشید. کوکاکولا علاوه بر اینکه تشنگی وخستگی تان را برطرف می کند، به شما یک اعصاب آرام هدیه می دهد.»
طراحی
تا سال 1915 طراحی بطری های کوکاکولا استوانه ای شکل بود. اما کپی برداری و تقلید برندهای دیگر از آن باعث شد که در سال 1916 شرکت Root Glass به صورت انحصاری بطری جدیدی را برای کوکاکولا طراحی کند.
ایده طراحی بطری جدید از دانه کاکائو گرفته شده بود، اما از آنجایی که این بطری شباهت زیادی با دامن مد شده در سال 1910 داشت به «دامن خمره ای» معروف شد.
در اوایل دهه 1930 طرح لوگو کوکاکولا نیز تغییر کرد. در طرح جدید نام برند در وسط دایره قرمز رنگ قرار گرفت که برای سال های طولانی هم از آن استفاده شد. البته در اواخر دهه 50 و اوایل دهه 60 لوگو کوکاکولا مجددا دست خوش تغییر شد، این بار نام برند در میان کادری منحنی شکل که گوشه های آن از دو طرف شبیه دم ماهی است قرار گرفت. اما بعد از مدتی دوباره دایره‌ی قرمز معروف به جایگاه خودش برگشت.
اما در سال 1969 جدیدترین لوگو کوکاکولا با نام “Arden Square” رونمایی شد. این لوگو به شکل یک مربع قرمز رنگ است و نام کوکاکولا در وسط آن همراه با یک خط سفید موجی شکلی قرار گرفته است. امروزه نیز از همین لوگو استفاده می شود.
کوکاکولا تا امروز
سال 1919 کندلر (Candler) شرکت کوکاکولا را به بانکداری به نام ارنست وودروف (Ernest Woodruff) و گروهی از سرمایه گذاران به مبلغ 25 میلیون دلار فروخت. صاحبان جدید با در نظر گرفتن مبلغ 40 دلار برای هر سهم، 500 هزار سهم آن را به مردم فروختند.
در سال 1945 «Coke» به عنوان علامت تجاری این برند ثبت شد.
شرکت کوکاکولا تا سال 2004 نزدیک به 400 شعبه در بسیاری از کشورهای دنیا افتتاح کرد. این شعبه ها باعث شدکه هفتاد درصد درآمد کمپانی از شعبه های خارج از ایالات متحده تامین شود. برند کوکاکولا تاکنون 2061 علامت تجاری (از جمله علامت تجاری شکل کنونی بطری اش) را به ثبت رسانده است.
در حال حاضر لوگو دست نویسی که فرانک رابینسون (Frank Robinson) برای کوکاکولا طراحی کرده است یکی از شناخته شده ترین لوگوهای جهان است.
